Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
typu.Przeciwstawienietozwiązanebyłozkrytycznym,wroku1910,stosun-
kiempisarzadowspółczesnejmuformacji:
DDekadentyzmemnazywamyświadomośćkulturalną,zdającąsobiespra-
wę,żenajejpodstawiezbioroweżycieoprzećsięnieda,czującą,żetreść
dostarczanajejprzezprocesdziejowyjestsymptomatemrozkładu,alepomi-
motoniezdolnąaniodczuwaćcoinnego,niżto,coodczuwa,anizawładnąć
procesemspołecznym,stwarzającymteodczucia”
19.
Negatywnaocenadotyczyteżjegodrugiegotypu.AntoniZłotnickina
łamachDPrzegląduTygodniowego”zroku1895,wartykuleArystokracja
mózgowcówtakscharakteryzowałówdrugiwnaszejtypologiirodzajdeka-
dentyzmu:
DIndywidualizm»mózgowców«–toindywidualizmliściopadłychzdrze-
wa,którejezrodziło,indywidualizmliścizwiędłych,bezużytecznych.Sąto
wcałymznaczeniutegosłowadekadenci.Niezdolnisąbraćudziałuwżyciu
społecznym,boonojestdlanichobcym;niezdolnistworzyćniczdrowego,
pełnegożycia,bosamizdrowianiemają.Wszystkotchnieśmiercią,rozkła-
dem,zniszczeniem,coodnichpochodzi,dlategoteżlubująsięwśmierci,
wrozkładzie,wzniszczeniu,botonajlepiejharmonizujezichumysłowością.
Dekadentyzm,mistycyzm,anarchizm–otozłudytych,pseudoarystokratów
ducha.Nerwyichżądająwrażeńsilnych,wstrząsających,okropnych.Toteż
najwięcejsprawiaimprzyjemnościwidokdziałającychsiłzniszczenia”
20.
Przytoczonepowyżejnegatywneprojekcjedekadentyzmuzawieraływso-
bieróżnorakiepierwiastki.Znakomitąwiększośćtychokreśleńmożnabypo
modyfikacjachodnieśćdocharakterulirykimłodopolskiej.Wrównejmierze
charakteryzowałyonebowiemDduchaczasu”,jakiwyostrzonyobrazposta-
wy,którąatakowały.Obokwątkówhistoriozoficznych,mocnowyekspono-
wanychwpierwszymtypie,pojawiłasiętuproblematykawartości,paradok-
salniepowiązanazprzejawamiobyczajowościimodernistycznejmitologii
wyjątkowejjednostki.Problematykatazwiązanabyłazregułyzdrugimtypem
katastrofizmu,któregoprzedmiotembyłarefleksjaotrwałościproponowa-
nychprzezmodernizmwartościtranscendentnych.Wtensposóbdekaden-
tyzmhistoriozoficzny,zewzględunaswojątreśćikategoriejestjawnietożsa-
my–zdzisiejszegopunktuwidzenia–ztradycyjnąprojekcjąkatastroficzną.
ŚwiadcząotymdowodniecytowanewypowiedziArturaGórskiegoiStanisła-
19StanisławBrzozowski,Przeciwsymbolizmowi,w:Programyidyskusjeliterackie
okresuMłodejPolski,op.cit.,s.500.
20AntoniZłotnicki,Arystokracjamózgowców,w:Programyidyskusjeliterackie
okresuMłodejPolski,op.cit.,s.39.
27
