Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Koncepcjeciągłościwwybranychnaukachszczegółowych
43
układuczydynamicznegoconstanstożsamościmiejsca,oddajeponiekądskalęzadania
ciągłości[Turowski1982,s.65–88;Madurowicz2003,s.197–203].
Nadeszłaterazporanarozpatrzenienaszegowiodącegozagadnieniazperspektywy
geograficznej(przewijającejsięwprawdziejużwcześniej).Ideaciągłościuwidocz-
niasięchoćbyzapośrednictwemniejakoswegoprzeciwieństwa,albowiemwrela-
cjiseparacjimiędzyskładnikamiprzestrzeni–pojmowanejnp.przezA.C.Gatrella
jakoodległośćmetryczna(fizyczna),temporalna(czasniezbędnydopokonania
dystansufizycznego)iekonomiczna(kosztprzebyciadrogi);jestpostrzeganaprzez
ludzi(percepcyjna,odczuwana)jakowynikającazkonfiguracjiipodobieństwacech
strukturalnychprzestrzeni,awreszcie–sprowadzanadointensywnościwzajemnych
oddziaływańmiędzyelementamiprzestrzeni[zob.Lisowski2003,s.33–34].Wyjąwszy
pokrewnetropydialektyczne,kategorięciągłościodnajdujemy:wgeograficznejanalizie
chronologicznej–gdyprzychodzinamposzukiwaćprawidełrozwojowychprocesów
wdługimczasie;wmodelachprocesówczasoprzestrzennych[Czyż,Ratajczak1991];
woperacyjnychzmiennychciągłych(wskaliporządkowej,interwałowej,ilorazowej)
[Runge2006]–gdychodziopostępowaniebadawcze.Kiedyzaśmowaoscenariu-
szachmerytorycznychdociekań,totakiej„dynamicznejtematyki”dostarczanam,
dajmynato,geografiamiastobejmującastudianadprocesamiurbanizacyjnymi,
analizęruchówmigracyjnych,badaniaprzekształceńsystemówosadniczych,przemian
użytkowaniaziemiczyfunkcjonowaniawczasiestrukturprzestrzennych[Dziewoński
1982,s.121–139;zob.teżLiszewski2014].
Sięgającwstecz,doczasówprzedIIwojnąświatową,zauważyćwartonamysłnad
ciągłościąujakżelicznychpolskichgeografówmiast,wtym:nadciągłościąprzestrzenną
uW
.Winida,który–widzącwmieściefaktkrajobrazowywnoszącywielkiezmiany
wzajmowanejprzestrzeni(skonstatujmy,żetakrozumianemiastostanowizerwa-
nie!)–wyróżniam.in.„wyspymiejskie”w„morzuwsi”,skupieniamiejskiewformie
„archipelagów”oraz„traktymiejskie/miastowe”(rozległepowierzchniełączących
sięmiast)[za:Rosłańcówna1955];nadciągłościączasowąuJ.Mękarskiej,zajmującej
sięnp.zanikaniemmiastBliskiegoWschoduzprzyczynpolitycznych(przesiedlenia
ludnościpoIwojnieświatowej)iekonomiczno-komunikacyjnych(upadekmiast
wzdłużstarychszlakówherbacianegoijedwabnegowskutekbudowykoleidoIndii)
[za:ibidem];nadciągłościągenezymiastiuwarunkowańichrozwojuuW
.Rewień-
skiej,która–interpretującmiastojakoindywidualnośćgeograficzną–zastanawia
sięnadczynnikamidecydującymiozałożeniuosadiodpowiedzialnymizaich
(nie)trwanie;wbadaniachpoświęcauwagęrolikomponentówśrodowiskaprzyrod-
niczegowrozlokowaniumiastiustala,iżosadnictwociążykuwodomotwartym
iprzybieracharakterłańcuchowy(wzdłużarteriiruchu)[za:ibidem].
Zaistewizjakrajobrazumiejskiego–przebijającegoprzecieżprzezpowyższąargu-
mentację,jakastanowiwielowymiarowąegzemplifikacjęciągłości–nieodbiegadalece
odprzeświadczeńM.Halbwachsaohistoriijakoobraziezmianiopamięcizbiorowej
jakoobraziepodobieństw,uwydatniającychraztrwanie,araz–zmianęipłynność
[Szacki2011,s.237].Miastu–jakozapisowiprzeobrażeńorazsamemumiastujako
świadectwuciągłości–rzadkojestpisanedzielenietegosamegomiejsca.„Geografia
