Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dziśnazywamydestylacją,abybadaćtenczarnyolej.Podgrzewał
goigromadziłulatniającesięgazy,anastępniejeschładzał
–wówczasnapowrótprzybierałypłynnąformę.Pierwszauzyskana
cieczbyłażółtaioleista,leczpowielukolejnychcyklachdestylacji
stawałasięklarowna,przezroczystaiwodnista.TakRhazesodkrył
naftę.
Niepodejrzewałnawet,jakbardzotenpłynzmienioblicze
przyszłegoświata,wiedziałjednak,żejestonłatwopalnyinie
wytwarzadymu.Dziśmożesiętowydawaćbłahostką,leczkiedyś
dymzpaliwoświetlającychwnętrzalampbyłpoważnym
problemem,zktórymborykałasiękażdacywilizacja.Lampynaolej
byłynajbardziejwyszukanymwynalazkiemtechnikioświetleniowej
tamtejdoby,leczczęstodawałyniemalrówniewielesadzy
coświatła.Bezdymnelampyolejnebyłybyrewolucyjnąinnowacją,
którejwagaobjawiasięnamwhistoriiAladynaz
Księgitysiąca
ijednejnocy
.Aladynznajdujemagicznąlampę,zktórej,pojej
potarciu,uwalniapotężnegodżina.Dżinytłumniezaludniająmity
tamtejepoki–uważano,żesątonadprzyrodzoneistotypowstałe
zbezdymnegoognia.Dżinzlampymiałspełniaćżyczeniajej
właściciela–cozamoc!Wielkieznaczenienowejcieczy
imożliwośćtworzeniabezdymnegoognianieuszłyuwagi
alchemikaRhazesa.DlaczegowięcPersowieniezaczęliużywać
tegonowegowynalazku?Odpowiedźkryjesięczęściowowroli,jaką
wichkulturzeigospodarceodgrywałydrzewaoliwne.
WIXwiekuoliwabyłazwyborupaliwemdozasilaniaperskich
lamp.Wregioniepowszechniewystępowałydrzewaoliwne–rośliny
odpornenasuszęiowocująceoliwkami,zktórychtłoczysięoliwę.
Byuzyskaćjednąjejłyżeczkę,któratypowąlampęzasilaprzez
godzinę,potrzebaokołodwudziestuowoców.Jeśliwięckażdego
wieczoramieszkańcyprzeciętnegodomostwaoświetlalidomprzez
pięćgodzin,zużywali100oliwekdziennie,czyliokoło36tysięcy
rocznie,dotylkojednejlampy.Bywytworzyćoliwędooświetlenia
całegoimperium,Persowiemusielidysponowaćogromnymi
obszaramiuprawnymiorazczasem,ponieważdrzewooliwne
zwykledajepierwszeowocepodwudziestulatachodzasadzenia.
Musielitakżestrzecswoichziemprzedwszystkimi,którzy
