Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Artykuły
dajesiępomyślećbezdrugiego;żejednoprzechodziraczejwdrugie,jakpowie-
działobysięwjęzykuheglowskim”16.Innośćjestzatemkonstytutywnadlanbycia
sobą”.Zewzględunato,żekażdainnośćmainnysens-innośćświata,inność
własnegociała,innośćinnegoczłowieka-ijestczymśwewnętrznymorazwła-
snymdlantego-który-jest-sobą”,sprawia,żelepiejrozumiemysiebiesamegojako
innego.nSobość”niejestzatemzamkniętąmonadą,leczdoznawaniemczegoś,
copłyniezzewnątrz:zdoświadczeniawłasnegociałaczydoświadczeniainnego
człowieka.Dookreślanienbyciasobą”jestmożliwewdwóchwymiarach:przez
doznawanieinnościjakoczegośwewnętrznegoiwłasnegodlantego-który-jest-
sobą”,orazprzezmożnościdziałania.
Szczególnąpostaciąinnościjestdoznawaniewłasnejcielesności,dziękiktó-
rejnten-który-jest-sobą”jestzakorzenionywrealnymświecie17.Zakorzenienie
tojestwarunkiemmożnościdziałania.Dziękiciałumożemyoddziaływaćna
świat,alejednocześnienaszacielesnośćskutecznieograniczaswobodęnaszych
działań.Każdypodmiotbędącrealizującymisięwdziałaniuprojektami,po-
przezcielesnośćdoświadczaczegośinnegoniżpełnejrealizacjirzucanych
wświatprojektów.Ciałojestprzynależneprzyrodzieipodlegajejprawom.Do-
świadczamyzatemcielesnościjakoczegośwłasnegoizarazemjakoczegośinne-
go.Takwięc,działaniawświeciesąmożliwedziękiciału,którejestwarunkiem
tego,żenjamogę”.Jednocześnie,jakomaterialne,ciałostawiaopórdziałaniu
idziękitemumożliwejestfaktycznedziałanie.Gdybyrealizacjajednostkowych
celównienapotykałaoporuzwiązanegozobiektywnymiwłaściwościamiświata
materialnego,niebyłobymowyorealnymdziałaniu.Cielesnośćłączydoznawa-
nieidziałanie,biernośćiaktywność,światsubiektywnychcelówiprzestrzeń
prawświatamaterialnego.
Podmiotjednostkowy,któryjestmożnościądziałaniaizapośredniczoną
przezdziałanierefleksyjnością,niemożesięzamykaćwsobie,leczmusiotwie-
raćsięnainność.Dlanbyciasobą”konstytutywnejestodniesienienietylkodo
innościwłasnejcielesności,aletakżedoinnościrozumianejjakoinnyczło-
wiek18.Każdedziałanieprzenosinasdobyciapozasobą,zarównowświecie
materialnympoprzezcielesność,jakiwrelacjizinnymipodmiotami.Wrela-
cjitejbowiem,doznająccudzejpodmiotowości,stajemysiębiernymprzedmio-
temdziałaniainnegopodmiotu.Toźródłowedoświadczenieinnegoczłowieka
ma,zdaniemRicoeura,charakterwezwania.nTen-który-jest-sobą”doświadcza
gowsposóbbierny.Przychodzącezzewnątrz,odinnego,wezwanieczegośode
16P.Ricoeur:Osobiesamymjakoinnym…,s.9.
17Ibidem,s.530-546.
18Ibidem,s.546-549.Należyzauważyć,iżanalizęotwartościnadrugiegoczłowiekawre-
alizmieżyciaziemskiegojakoscenydramatu,przeprowadziłJózefTischnerwFilozofidramatu
(J.Tischner:Filozofadramatu.Karków:SpołecznyInstytutWydawniczynZnak”,2006).Omó-
wienietegozagadnieniawkontekściepedagogikidialogicznejprzekraczajednakograniczone
ramyniniejszegoartykułu.
