Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AgataRoćko
InstytutBadańLiterackichPAN
Polskiflwielkiświatwarszawski”
oczamiInflantczyka
WlatachdziewięćdziesiątychXVIIIwiekuprzebywałwWarszawieJoachim
ChristophFriedrichSchulz(1762–1798),literatniemieckiiprofesorhistorii
wMitawie.Dostolicyprzybyłjesienią1791roku,delegowanyprzezmieszczań-
stwoInflantwceluochronyinteresówtejgrupynaSejmieCzteroletnim.Schulz
prowadziłwięcożywionądziałalnośćpolityczną,nawiązująckontaktyzpolski-
midziałaczamiireformatorami,ajednocześnieuważnieobserwowałflwielki
światwarszawski”,jakokreślałnajbogatszychpolskichmagnatów1.Efektem
jegopodróży,obejmującejmiędzyinnymikilkuletnipobytwRzeczypospolitej,
jesttrzytomowedziełoReiseeinesLiefländersvonRiganachWarschauł(fot.1),
opublikowaneanonimowowBerliniewlatach1795–17962.Dziękiautorowi,
którywielokrotniepodkreśla,żejestbacznymobserwatorempolskiegospołe-
czeństwa,flbadaczemludziiobyczajów”(PodróżeInflantczykał,s.150),można
dzisiajodtworzyćwieleaspektównaszejrodzimejkulturyschyłkuXVIIIwieku
iprzybliżyćwspółczesnemuczytelnikowicodziennośćludzitegoczasu3.
1W.Zawadzki:Przedmowa.W:F.Schulz:PodróżeInflantczykazRygidoWarszawyipo
Polscewlatach1791-1793.Przeł.J.I.Kraszewski.Zoryginałemsprawdził,wstępemiprzy-
pisamiopatrzyłW.Zawadzki.Warszawa1956,s.5–9;Zob.teżJ.G.Meusel:Lexikondervom
]ahr1750bis1800verstorbenenteutschenSchrifsteller.Bd.12.Leipzig1812,s.526–531.Dzieło
Schulzacytowanejestwrozprawiewedługwskazanejedycji,poprzytoczeniachpodano
skróconytytułoraznumerystronic,zktórychpochodząprzywołanefragmentytekstu.
2ReiseeinesLiefländersvonRiganachWarschau,durchSüdpreussen,überBreslau,Dresden,
Karslbad,Bayreuth,Nürnberg,Regensburg,München,Salzburg,Linz,WienundKlagenfurt,nach
BolzeninTyrol.[Bd.1–3].Berlin1795–1796.
3UwagiSchulzamająwprawdzieuogólniającycharakter,lecz,jaksampodkreśla,po-
chodzązobserwacjinajwiększychpolskichdomów,jakrezydencjaCzartoryskich,uktórych
zapewnebywał(s.139).PotwierdzatoWacławZawadzkiwskazując,żewosiemnastowiecznej
