Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrzysztofAmielańczyk
oskarżeniaKluencjuszaprzedquaestiodevenefcis20zaprzestępstwoprze-
kupstwasądowegoiowzajemnystosunekwzględemsiebieobupodstaw
oskarżenia.Rozstrzygnąćnależytakżedylemat,czyrzeczywiściesub-
scriptio21wtejsprawiezawierałazarzutypopełnieniaobutypówprze-
stępstw22‒zarównovenefcium,jakispiskowaniawceluskazaniaoskar-
żonegonaśmierć?
40
3.Niewdającsięzbytniowszczegóły,jeśliprzywołaćtylkodwa
argumenty,mianowiciepopierwsze,żeznacznąwiększośćmowyCy-
ceronastanowiobronaprzedoskarżeniemoprzekupstwo,apodrugie,
żemówcaskrupulatnieanalizujeprzedsędziamiprzepisyszóstegoroz-
działuustawySullidotyczącetegowłaśnieprzestępstwa,trudnobędzie
oprzećsięuzasadnionemuprzekonaniu,żezarzutudziałuwspiskusądo-
wym(przekupstwa)znalazłsięwtreścioskarżenia23.
Codowzajemnejrelacjipomiędzyobydwomapunktamioskarże-
nia,możnazauważyćconastępuje.SądzączmowyCycerona,tn.ilości
miejscapoświęconegokażdemuzzarzutówikolejnościichomawiania
(jakopierwszyzarzutprzekupstwa–pięćdziesiątosiemrozdziałów,jako
drugirzekomezabójstwa–trzynaścierozdziałów),argumenty,któremiał
wrękuAkcjusz,miałyzróżnicowanyciężargatunkowy24.Zarzutprzeku-
pieniatrybunałuJuniuszaw74r.p.n.e.wsprawieprzeciwkoOppianiko-
wiznajdowałoparcieweflwszechpotężnej”opiniipublicznej.Powszech-
nieniemaluważano,żewtedy‒w74r.p.n.e.‒doszłodoprzekupienia
trybunałuJuniuszaiskazaniarzekomoniewinnegoOppianika.SamCy-
ceronuczestniczyłwtamtychwydarzeniachniejakopodrugiejstronie,
bowiembroniłScamandra,wypowiadającsięwielokrotnieprzeciwkotry-
bunałowi.Topowszechneprzekonaniepodzieliłyteżsądyiurządcenzor-
ski,któreprzezkilkakolejnychlatskazywały,tylkoformalniezróżnych
20Niejestpewne,czydziałałyoddzielnequaestionesdlasądzeniaskrytobójców–qu-
aestiodesicariisdlaflnożowników”iquaestiodevenefcisdlatrucicieli.Byćmożewięctrybu-
nałnazywałsięanalogiczniedotytułuustawySulli:quaestiodesicariisetvenefcis.
21Czynnośćprocesowaprzypominającadzisiejszyaktoskarżenia.Aktoskarżenia
wrzymskimpostępowaniupublicznympowinienspełniaćszeregwymogów,którezna-
nesązprzekazuPaulusazamieszczonegowDigestachJustyniana,zob.K.Amielańczyk,
lCriminalegitima!wrzymskimprawiepublicznym,WydawnictwoUniwersytetuMariiCurie-
-Skłodowskiej,Lublin2013,s.99in.
22DylematdostrzeżonyiszerokoprzedyskutowanyprzezW.Stroha.Zob.W.Stroh,
op.cit.,s.228–242.
23TakdowodziłW.Stroh,op.cit.,s.235–242.PrzeciwnegozdaniabyłG.Pugliese,
AspetigiuridicidellaproCluentiodiCicerone,flIura”1970,vol.21,s.155in.Podobnie,pozre-
ferowaniudotychczasowychpoglądówwnauce,C.J.Classen,DieAnklage...,s.12i13,
uznał,żetoaktyvenefciumstanowiłypodstawęoskarżenia(s.17).
24G.S.Hoenigswald,op.cit.,s.109in.
