Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MowasądowaMarkaTulliuszaCyceronaproCluentioprzykładempołączenia...
powodów,sędziówiudiciumIunianum.Itak:jużw74r.p.n.e.zostałska-
zanywzbiorowymprocesieiudexquaestionis,Juniusz.Ztegosamegoroku
pochodzisenatusconsultumwprowadzająceprocedurę,napodstawiektó-
rejmielibyćsądzenisędziowietrybunałuJuniusza.Uchwałataniewe-
szłajednakaniwtym,aniwnastępnymrokuwżycie.PubliusSeptimius
Scaevolazostałskazanyzpowoducrimenrepetundarumw72r.p.n.e.,Ati-
liusBulbuszpowoducrimenmaiestatiswlatach73‒70p.n.e.W70r.p.n.e.
sędziowieAquilius,Guta,Popiliuszostaliskarceninotącenzorską.Wla-
tachsiedemdziesiątychPopiliusiGutazostaliskazanirównieżzpowodu
ambitus.TakisamlosspotkałwosobnymprocesieStaienusa25.Wygląda
nato,żetylkojedenzsędziów,którymprzedstawionyzostałjakiśzarzut,
awcześniejgłosowałcondemno,mianowicieFidiculaniusFalcula,został
uniewinniony,itodwukrotnie:w73r.p.n.e.(zarzutnieznany)inieco
późniejwprocesiederepetundis26.
Choćprawdziwośćzarzutuzdawałypotwierdzaćpowyższeorzecze-
nia,miałonjednakdwasłabe,zformalnegopunktuwidzenia,punkty.
Popierwsze,czemudałjużwyrazsamAkcjuszwcytowanychprzezCy-
cerona27słowach:namhocpersaepedixistitibisicrenuntiarimehabereinani-
mocausamhancpraesidiolegisdefendere,zzarzutemprzekupieniasądu
przezKluencjuszawiązałsiępoważnyproblemformalny,którymógłby
zastopowaćoskarżenie.JakwynikazrelacjiCycerona,ówcześnieobowią-
zującaustawa(lexCorneliadesicariisetvenefcis),przewidująckaręgłówną
zaprzestępstwokryjącesięwnormienequisiuidiciocircumveniatur28,ogra-
niczałajednakjejstosowaniedoosóbstanusenatorskiegolubdzierżących
władzęmagistraturalną.
Akcjuszzapewnepróbowałprzekonywaćsędziówdowłasnejargu-
mentacjiprawnejwtymwzględzie.Polegałaona,conietrudnoodgadnąć,
nawykładnirozszerzającejpowyższegoprzepisu.Akcjusz,spodziewa-
jącsię,żeCyceronnieomieszkaprzywołaćliteralnegobrzmieniaodpo-
wiedniegoustępuustawy,napewnozwróciłtrybunałowiuwagęnato,
żerzeczonyprzepispochodzizczasówGrakchów,kiedymiałnajwiększy
(polityczny)sens,gdyżpełniłzrozumiałąrolęrestrykcyjnąwobecsenato-
rówusiłującychwszczynaćprocesyprzedquaestionesopanowanymiprzez
ekwitów.W81r.p.n.e.,wczasiedyktaturySulli,kiedytrybunałykarne
obsadzonezostałynamocylexCorneliaiudiciariawyłączniesenatorami,
sensswójzacząłtracićotyle,żeprzecieżSulliniezależałonapiętnowa-
niuwłaśniesenatorów.W66r.p.n.e.,kiedytoczyłsięprocesKluencjusza,
25WięcejoosobieStaienusa,zob.W.J.T.Kirby,op.cit.,s.45.
26W.Stroh,op.cit.,s.215;G.S.Hoenigswald,op.cit.,s.111in.
27Cic.,proCluentio143.
28D.48,8,1pr.Natematspiskusądowego,któregocelembyłopozbawienieżycia
oskarżonego(flmorderstwosądowe”)istniejebogataliteratura,zob.przyp.48.
41
