Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wzakoluczasu
odwłasnejtwórczościjakKonwickiodMałejapokalipsy,będącej
przecieżliterackimsukcesem?).
Acojestinne?Toprzedewszystkim,żeZorzewieczornebar-
dziejniżpoprzednieutworypisarzaopisująumieranieświata.
KoniecświatarozpocząłsiędlaKonwickiegozchwiląwkro-
czeniaArmiiRadzieckiejnaWileńszczyznęitrwadodziś.Powoli
umieracałaplaneta,„zaściankowaEuropa”,zdegradowanasztuka
izdewastowananatura,rozpadająsięwartościkultury,wzoryży-
ciaimoralności.UmieratakżePolska–tajejpostać,którąpisarz
ukochałnajbardziej.
Zorzewieczornetoksiążkaczasuprzełomu,„międzyepoki”,jaka
nastąpiłapoupadkuPolskiLudowej,aprzedokrzepnięciemjakie-
gośnowegokształtuRzeczypospolitej.Autor,zdumionyiuszczę-
śliwionyodzyskanąniepodległością,niepopadajednakweuforię,
krytycznieprzyglądasiępoczynaniomswychrodaków,azwłaszcza
ichzaciekłościwferowaniuoceniwyroków,poszukiwaniunowych
jednoznacznychprawdisprawiedliwości.Jakonispoglądawnie-
zbytodległąprzeszłośćijakoniinteresujesięcudzymiżyciorysa-
mi.Niedlategojednak,byrozliczaćipiętnować.Odpychagotaka
sprawiedliwość,którejniedasięodróżnićodzemstydziejów.In-
teresujągonatomiastlosy:złamanepodnaporemhistoriiitakie,
którychzłamaćsięnieudało.Onewłaśniesąnajistotniejszymte-
matemZórzwieczornych.
Naprzykładlosypolsko-żydowskichkomunistów.Autentyczne
życiorysyPaniZosi,„kobietywcieniu”,orazjejmężawypełnione
sązdarzeniami,jakiebeztruduodnajdziemywbiografiachwszyst-
kichniemalprzedstawicielitejformacji.Przedwojennystażpartyj-
ny,rosyjskiepizodwojenny,funkcjeaparatczyków,wiaraiutrata
wiarywkomunizm.Noi,oczywiście,corazmniejmiejscadopracy
iżycia,przepędzanie„naczterywiatryprzezwiatrhistorii”Żydom
unasniesprzyjający.Dobra,miła,uczynna,przywołującażyczliwą
pamięćpisarzaPaniZosiareprezentujewksiążceKonwickiego
biografięzdruzgotaną,choćdzielnieprzeżytą,uosabiate„mean-
dryżywotówludzkich,któredziśzzażenowaniemspychamyna
śmietnikhistorii,wczarnąprzepaśćniepamięci”,jakgdybyniebyły
onefragmentemnaszychwspólnychdziejów.
LeczwZorzachwieczornychsąteżbiografieinne–takie,których
historiazdajesięnieszczerbić.Buntownicy:LeopoldTyrmandczy
AdamMichniktobohaterowienaszychczasów.TadeuszKonwicki
