Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rozdział1.PARADYGMATCYWILIZACYJNYWANALIZIEPOLITYKI
MIĘDZYNARODOWEJ.ŚWIATWIELUCYWILIZACJI
Paradygmatchaosu(fltotalnychaos”)przedstawiaświatjakozanarchizo-
wany,bierzebowiemprzedewszystkimpoduwagętakiezjawiska,jakupadek
autoryteturządów,rozpadaniesiępaństw,nasilaniesiękonfliktówetnicznych
ireligijnych,działalnośćmiędzynarodowychmafiiprzestępczych,wzrostlicz-
byuchodźców,rozprzestrzenianiesiębronimasowegorażenia,narastanieter-
roryzmu7.Paradygmattenmawielewspólnegozrzeczywistością,aponadto
odzwierciedlazmiany,którezaszłypozakończeniuzimnejwojny.Jednakzbyt
dokładnieoddajerzeczywistość,przezconiepozwalanauchwycenieporząd-
ku,którywjakimśstopniupanujewświecie[ZC,s.36]8.Wizjapowszechnej
anarchiiniepozwalanauporządkowanieipoklasyfikowaniezdarzeń,ustale-
nieichznaczeniaorazodmiennychprzyczyniskutków,przewidzenietren-
dów,sformułowaniewskazańdlapolityków.
Każdyzpowyższychparadygmatówmaswojeograniczenia,apróba
ichpołączeniaprowadziłabydoporzuceniauproszczenianarzeczrealizmu.
Cowięcej–takiepołączeniemogłobyprowadzićdoporzuceniawszelkichpa-
radygmatów,gdyżwtedyniebyłybyonezesobązgodne:światbowiemnie
możebyćjeden(fleuforiaiharmonia”),ajednocześniepodzielonynaprzykład
naWschódiZachód(fldwaświaty”);państwanarodoweniemogąbyćgłówny-
mipodmiotamistosunkówmiędzynarodowych(fl184państwa”),ajednocze-
śniesięrozpadać(fltotalnychaos”)[ZC,s.37].
Charakterystykaparadygmatucywilizacyjnego
Wokresiezimnejwojnyglobalnapolitykaprzybrałacharakterdwubiegu-
nowy,aświatpodzieliłsięnatrzygrupy.Pierwsząstanowiłykrajenajbogat-
szeidemokratyczne,zeStanamiZjednoczonymiAmerykinaczele;grupata
prowadziłarywalizację(ideologiczną,polityczną,ekonomiczną,niekiedymi-
litarną)zgrupądrugą:uboższymikrajamikomunistycznymizeZwiązkiem
7
Takawizjaświatazostałaprzedstawiona,zauważaHuntington,wdwóchksiążkachzroku
1993:Outofcontrol.GlobalTurmoilontheEveoftheTwenty-FirstCenturyZbigniewaBrzeziń-
skiegoorazPandaemonium.EthnicityinInternationalPoliticsDanielaP.Moynihana.
8
SformułowanieHuntingtonajestwtymmiejscutrochęniefortunne,gdyżwedługsłówau-
toraparadygmattenzbytdokładnieoddajerzeczywistość,azdrugiejstronynieoddajepo-
rządku,którywniejpanuje.Azatemniemożnapowiedziećchyba,żeoddajerzeczywistość
flzbytdokładnie”,skoropomijajejistotnyelement.Możeraczejtrzebabytumówić,żepara-
dygmatpomijapewneogólnerysyrzeczywistości,koncentrującsięnajejszczegółowychele-
mentachzwiązanychzchaosem(woryginaleczytamy:flYetitsufersevenmorethanthestates
paradigminbeingtooclosetoreality.Teworldmaybechaosbutitisnottotallywithoutor-
der.Animageofuniversalandundiferentiatedanarchyprovidesfewcluesforunderstanding
theworld”,Huntington1996,s.35).
