Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1Odsubstancjidostrukturył
19
OttoApelta[1891]źródłemkoncepcjikategoriijestlogicznastrukturaorzekania
–kategoriawtymujęciutomodelpredykacjiJednakMarianWesoły[1983:27],
powołującsięnastanowiskoLambertusaMdeRijka[1952],pisze:
Wydajesię[ł],żepowyższedwastanowiska[mowaohipotezieontycznej
ilogicznej–JS]niezbytwiernieoddająistotnysenskoncepcjiArystotelesa,
gdyżmożnawykazać,żezarównojedno,jakidrugieujęciekategoriiwystępu-
jewtekstachStagiryty
Ostateczniekonkluduje:
[ł]kategorieArystotelesatoprzedewszystkimteoriaorzekania,zgodnie
zktórątworzysięnazwy-predykatywchodzącewskładzdańkategorycznych
(podmiotowo-orzecznikowych),któredenotująstrukturęsubstancjalno-przy-
padłościowąWsystemieArystotelesanaukaokategoriachwswymzasadni-
czymzakresieprzynależydologikipojmowanejzczasemjakoflnarzę-
dzie”douprawianianauk[wyróżn–JS]Teoriakategoriiwiążesię
zasadniczozsemantyczno-syntaktycznymiwzorcamidotyczącymistruktury
izasadtworzeniazdańkategorycznych
5
;ztejteżracjistanowiwłaściwąpodsta-
wędlaformułowaniaprzesłanekdowodzeniaiwyjaśnianianaukowegowedług
założeńsylogizmuepistemicznego[Wesoły1983:27]
JacekWojtysiak[2002:98–99]równieżeksponujeinterpretacjęsemantyczną:
ChoćpowstałyróżneinterpretacjekategoriiArystotelesa[ł],powszechnie
przyjmujesię,żedoichustaleniaflniemałoprzyczyniłsięwzglądnamowę”
(językpotoczny)[FGabryl1897:47n]GenezaArystotelesowejlistykategorii
prawdopodobnietkwiw(wyraźnieokreślonymprzezPlatona)gramatycznym
5Zdaniakategoryczne,októrychtumowa,towlogicezdaniaproste,podmiotowo-orzecz-
nikoweNazwęzawdzięczająwłaśnietemu,żesątworzonewedługschematówsyntaktyczno-
-semantycznych,jakieArystotelesprzedstawiłwswejnauceokategoriachiktóreflwyrażasięwzo-
remogólnym:»PredykatPprzysługujepodmiotowiS«–zkwantyfikacjąpodmiotuSlubbezniej,
zuwzględnieniemnegacjikopuli[formaosobowaczasownikałączącapodmiotzorzecznikiem
–JS]lubbezniejWzwiązkuztymwszelkieformyzdańkategorycznychokreślanesąwedług
ilości(kwantyfikacja),jakości(twierdzenie–przeznaczenie)imodalności(realność,możliwość,
konieczność)”[Wesoły1983:37–38]WnauceArystotelesapojęcieflpodmiot”dotyczyirzeczy,
iciałmaterialnych,ipojęciasyntaktycznego,podobnieflpredykat”–icech,własności,stanów,
iodpowiedniegotypupojęćObadotyczązatemcharakterystykiontologicznej(sposobuistnienia,
modiessendi)ipredykatywnej(sposobuorzekania,modipraedicandi)