Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁPIERWSZY
ODWIEDZINYWPEWNEJWSI
1.EtnografizmwliteraturzeczeskiejXIXwieku
Etnografiailiteratura-whistoriiliteraturyczeskiejXIXwiekutegospotkania
niesposóbprzeoczyć.Wymiaretnograficznyutworówmiałwówczasswoje
źródłowtradycji(pre)romantycznej,wCzechachściślezespolonejzdziałania-
miodrodzeniowymi,zkonstruowaniemikształtowaniemtożsamościnarodo-
wej.Wtymparadygmaciemieszcząsięzwłaszczabadanianadprzejawami
kulturyludowej,anastępnieichtranspozycjanatekstyliterackie,artystycznie
przetwarzającetegorodzajumateriałetnograficzny.Zapionierów,azarazem
klasykówwtejdziedziniesąuważaniFrantiśekLadislavČelakovskyorazKa-
relJaromírErben;Čelakovskyjakoautortakzwanejpoezjinaśladowczej(oh-
lasovópoesie),którejprzykłademsątomiki:Ohlasp{sn{ruskych(1829;Echo
pieśniruskich)iOhlasp{sn{českych(1939;Echopieśniczeskich1),Erbenzaś
jakotwórcazbioruballadKyticezpověst{nórodn{ch,zwanegowskrócieKyti-
ce(1853;Wiązanka2).Obajautorzybyliprzedewszystkimbadaczamifolkloru3,
aichtożsamośćjakotwórcówliterackichmanietylkocharakterincydentalny,
1
TłumaczeniatytułówutworówČelakovskiegopodajęza:J.Magnuszewski,Literaturaczeska
Iw:]Dziejeliteratureuropejskich,pod.red.W.Floryana,częśćpierwsza,Warszawa1989,s.726.
2
NawspółwystępowanieelementówromantycznychiodrodzeniowychuErbenauczulaVla-
dimírMacura:HWiązankaErbenajestściślepowiązanazkontekstemeuropejskiejpoezjiroman-
tycznej(zwłaszczazjejpróbąaktualizacjiballadyludowej),azarazempozostajeznimwstosunku
polemicznym.Podczasgdygłównynurtromantyzmueuropejskiegokładłnacisknaprawojednostki
doczynu,dodatkowobyłtoczyngraniczny,wymykającysiępodporządkowaniuludzkimnormom,
iwtensposóbstawianynarównizczynemboskim,stwarzającymnoweświatyiizdolnymunieść
ciężarwinywjejwymiarzeabsolutnym,wWiązancenieustannieakcentowanyjestbiegunprze-
ciwny:stabilnośćporządkunarodowej(ludowej)wspólnotyijejniezachwianychnorm”.V.Macura,
Znamen{zrodu.(Českěobrozen{jakokulturn{typ),Praha1983,s.216.
3
F.L.Čelakovskywlatach1822-1827wydałtrzytomowąantologięzebranychprzezniegoteks-
tówsłowiańskichpieśniludowych,zatytułowanąSlovanskénórodn{p{sně,w1852rokunatomiast
ukazałsięjegozbiórprzysłówludowychMudroslov{nóroduslovanskéhovepř{slov{ch.K.J.Erben
byłuważnymzbieraczemmateriałuludowego:pieśnilegendiballad,wichrozlicznychwersjach,
wrazzmelodiami.MateriałtenErbenudostępniłwwydawanejwlatach1842-1845pracyP{sně
nórodn{vČechóch,aw1864rokuzostałonponownieopracowanyizebranywpublikacjiPro-
stonórodn{českép{sněařikadla.W1869rokuukazałsięErbenawybórbajeksłowiańskichwjęzyku
17
