Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nakwestiegenderoweidylematyfeministyczne,ujawniającesięnaprzykład
wzwiązkuzpisarskągenealogiąkobiecą).Głównympunktemodniesienia
będądlamniepostaciBoženyNěmcovejiTerézyNovákovej.Pozapokrewień-
stwemgatunkowymutworówpisarekmodernistycznychzwymienionymijuż
Hpogranicznymi”tekstamiNěmcovejiNovákovej,obieautorkisąniczymklam-
raspinającatradycjędziewiętnastowiecznegopisarstwakobiecegootematyce
wiejsko-etnograficznej:pierwszajakootwierającatędrogę,drugazaśjakokro-
czącaponiejwokresie,gdypojawiłysięjuż-oczymprzekonująnasutwory
SvobodovejiVikovej-Kunětickiej-noweujęcia.Dodamjeszcze,żeważnąinspi-
racjąwpodjęciutejproblematykibyłydlamnierozważaniaJamesaClifforda
dotyczącepodmiotowościitożsamościwtwórczościJosephaConradaiwDzi-
ennikuwewłaściwymsensietegosłowaBronisławaMalinowskiego
17
.Podkre-
ślam,żeniechodzimioprostąanalogię,leczoimpulsiinspiracjęwwyłonieniu
iwinterpretacjiHpostawetnograficznych”,atymsamymformetnografizmu
wutworachdwóchczeskichpisarekzprzełomuXIXiXXwieku.
2.Przyroda,wieśiobcość.Temat/motywletniska
WpracyFilozofiaiestetykaprzyrodyjejautorGernotBöhmezakluczowądla
swoichrozważańuznajeopozycjęwywiedzionązprzeciwstawieniamiasta
przyrodzie.HOdczasugreckiegooświecenia-piszeBöhme-przyrodadefinio-
wanajestwopozycjidotechnikiikonwencji,azatemwopozycjidotego,co
powstałodziękiczłowiekowi—poprzezpracęiuspołecznienie.Nowożytność
odtwarzateklasycznedychotomie,przeciwstawiającprzyrodęcywilizacji,kul-
turze,życiumiejskiemuiwogóle-miastu.Wnowożytnościprzyrodęjako
literaturykobiecejIIpołowyXIXwieku,Warszawa2008,rozdziałEtnografizmTerézyNovókovej,
s.114-126.
17
OdzieleMalinowskiegoCliffordpiszetak:HDziennik(...)wywołałniejakiskandalwpublicznym
obrazieantropologii-chociażbadaczeterenowirozpoznaliwieledobrzesobieznanychrzeczy.Oto
jedenzzałożycielidyscyplinyzostałpokazanywsytuacjach,gdyodczuwałprawdziwygniewwobec
swoichtubylczychinformatorów.Doświadczeniebadańterenowych,któreustaliłostandarddlana-
ukowegoopisukulturowego,miałodośćambiwalentnycharakter.Obdarzonyautorytetemantropo-
logwswoimpoufnymdziennikuwystępujejakozaabsorbowanysamymsobąhipochondryk,osoba
częstoprzygnębiona,ofiarauporczywychfantazjinatemateuropejskichitrobriandzkichkobiet,
schwytanawpułapkęniekończącychsięzmagańorównowagęduchowąikonsolidacjępsychiczną.
Byłpostaciąmerkuryczną,żywąjakrtęć,próbującąprzemawiaćróżnymigłosami.Udręka,niepew-
ność,podniecenieigniewDziennikawydająsięzostawiaćniewielemiejscadlastabilnejrozumie-
jącejpostawy,czywręczpozyrelatywistycznejetnografii.Ponadtowswojejsurowościisłabych
punktach,bezspornejszczerościibezkonkluzyjności,Dziennikwydajesiędostarczaćnamnagą
rzeczywistość.(...)Dlahistoriiantropologiijestontekstemprzełomowymniedlatego,żeobjawia
rzeczywistośćetnograficznegodoświadczenia,aleponieważzmuszanasdoborykaniasięzezłożo-
nościątakichspotkań,potyczekorazdotraktowaniawszystkichtekstowychsprawozdań,opartych
nabadaniachterenowych,jakostronniczychinterpretacji”.Za:J.Clifford,Oetnograficznejauto-
kreacji:ConradiMalinowski,przeł.M.KrupaIw:]Postmodernizm.Antologiaprzekładów,wybrał,
opracowałiprzedmowąopatrzyłR.Nycz,Kraków1997,s.243-244.
25
