Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
JacekMigasiński,JakubNikodem
Machiavelli,Hegel,MarksczyLenin.LiniaPlatonato-wbrewpodręcznikowej
wizjifilozofaidealistyzanurzonegogłowąwniebieidei-linianfilozofa-króla”,
któryaktywnieprzekształcaotaczającągorzeczywistośćnamodłęswoich
wyobrażeń.FigurętęwzbogacaideanNowoczesnegoKsięcia”,przefiltrowana
przezporadyMachiavellegoitreningrewolucjifrancuskiej,npożerającejwłasne
dzieci”-adegenerujesięonawpostacipopulistycznegokrwawegodyktatora.
LiniaArystotelesatoliniafilozofiinnaukowej”,którejrozwójprowadzifilozofa
dostatusuneksperta”,nkonsultanta”,aspirującegodorolinfunkcjonariuszaludz-
kości”-adegenerującegosięwroliprzebywającegoweterzeabstrakcjinprofe-
soranaposadzie”.NiemniejtapierwszaliniatodziękipośrednictwuSokratesa,
Augustyna,reformacjiiodrodzeniarównieżlinianumiłowaniaMądrości”,
rozwojufilozofiidialogu,intersubiektywności,samorozwojupodmiotowości
obejmującejnszerokiekoła”,którejbohateremstawałsięlud,Demos,asłużba
społecznabywałajejpowołaniem-jednymsłowemkonstytuowaniesięrdzennej
filozofii.TadrugatoraczejlinianumiłowaniaPrawdy”,dziękipośrednictwu
Arabówprzyjmującaperspektywęprzedmiotową,naukową,niezaangażowaną
społecznie,detronizującąrdzennąfilozofię,asprzęgniętązrozwojemtechniki-
jednymsłowemkonstytuowaniesięfilokosmii.otóższczególnymobiektem
zainteresowaniaochockiego-iszczególnymjegoosiągnięciem-jestprzebada-
nieiwykazanie,jaktedwielinierozwojowemyśleniaoludzkiejrzeczywistości
wzajemnienasiebieoddziaływały,stymulowałynarodzinynowejpojęciowości
zasadniczowwęzłowychmomentachdziejowych,tj.wokresachkryzysu.Jeślispojrzećna
całądotychczasowąhistorię(aprzynajmniejtędotyczącąZachodu)właśniezpunktuwidze-
niawystępującychwniejsekwencjikryzysowych,tozdaniemochockiegozobaczymy,że
układająsięonewobraznmostuwiszącegolubodwróconejtęczy”,gdziepierwsze,kierujące
sięwdół(zstępujące)ramięłukusymbolizujekryzyskulturyśródziemnomorskiej,zaśramię
kierującesiękugórze(wstępujące)odzwierciedlaburzliwenarodzinynowożytnejburżuazyj-
nejcywilizacjiatlantyckiej(nienależyjednaksądzić,żenadoleowejtęczynicciekawegosię
niedzieje.Wszakochockiupominanas,żezarównonciemnewieki”poprzedzającegrecką
epokęklasyczną,jakinmroki”wczesnegośredniowieczasąokresamingromadzeniasiły,po
który[ch]następujegwałtownaerupcja”kulturymaterialnejiumysłowej.Por.tenże,Ciemne
wieki,dwakryzysyidwierewolucje,w:tenże,Filozofa...,dz.cyt.,s.145).Jakmasiętodo
wynalezieniaiuprawianiafilozofii?Popierwsze,towłaśniewobrębieowychramionnależy
lokowaćwyłanianiesięnajciekawszychinajpłodniejszychpoznawczozjawiskfilozoficznych;
podrugie,koncepcjęowejtęczywiążeochockizrozróżnieniemporządkubadania(drogaod
konkretudoabstrakcji)iporządkusystemulubwykładu(drogaodabstrakcjidokonkretu).
Piszeon,żekryzysywymuszająprzewartościowanieorazzmodyfikowaniepojęćlubwynale-
zienienowychformopisurzeczywistości,zachęcająwięcdopołożeniaakcentunaporządek
badawczy,czyliwychodzenieodnnowego”,zdawałobysię,konkretu,przygniatającegoswoją
siłąwszelkiedawneteoretyczneabstrakcje,któretracąswojądotychczasowąużyteczność
(por.tenże,Córkakryzysu,w:tenże,Filozofa...,dz.cyt.,s.5-54).Rozróżnienieobuporząd-
kówjesttakżekluczowedlawłaściwegozrozumieniaewolucjimyśliMarksa,szczególnie
wkontekściezmianypierwotnegoplanuKapitału(por.tenże,Dialektyka...,dz.cyt.).
