Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowowstępne
15
historii(okolicznościpowstawaniaŚwiętejrodzinyiIdeologiiniemieckiej)znalazła
powtórzeniewnkomicznymharakiri”operetkowegozamachustanuJanajewa.
MimoogólnieminorowejtonacjinaszkicowanychdotądrozważańAleksan-
draochockiego,konstatującegonniewesołycharakternowoczesnejkomedii”,
zjegopracpoświęconychepigenetycznejwobecwielkichprojektówfilozoficz-
nychrolikryzysówinburzdziejowych”przebijapewnanadzieja.Nadzieja,że
choćwrazzrozszerzaniemsięprojektunowoczesnościnastąpiłakulturowa
nśmierćludu”-trwałegowswejkonsystencjipodłożawszelkichwizjiemancy-
pacyjnych,zastąpionegoprzezspulweryzowanytłum-możliwebędzieprze-
kroczeniekrytycznejdiagnozyGombrowiczadotyczącejwspółczesnegostanu
zachodniejformacjimentalnej:nimmądrzej,tymgłupiej”.Nastąpito-jakzazna-
czyliśmytojużwcześniej-dziękizejściuzpiedestałuabstrakcyjnychspekulacji
izajęciusięprozążycia,m.in.zasprawądemokratyzacjifilozofii,comiałoby
polegaćzjednejstronynanwchłonięciupostępównaukowejobiektywizacji”,
azdrugiej-narosnącejwielobarwnejróżnorodnościspołecznej(odwzorowa-
nejwewspomnianejwyżejFourierowskiejtęczy),którazachowujejednośćdążeń
dziękirównościszanskażdego.Teoczekiwaneznadziejąprocesytonicinnego
jaknarastająceupodmiotowieniemyśleniaidziałanialudzi,tymrazemjednak
znajdującezwieńczenieniewzłowrogiejhipostazieNowoczesnegoKsięcia,lecz-
powtórzmyto-wnwidmiedojrzałościnamiaręnietzscheańskiego«południa
myśli»,jużniezachodniejiniewschodniej,aleznajdującejsięwzenicie”.otóż
ilustracjetychprocesówupodmiotawiania-wyeksponowanych,jakwiadomo,
przedewszystkimprzezHeglajakoistotnatreśćrozwojudziejów-Aleksander
ochocki,właśniewzoremberlińskiegomędrca,czerpiezhistoriidramatu;tyle
tylko,żeskupiauwagęnienacałejtejhistorii,lecznajejsekwencjinowoczesnej,
nwstępującej”,którarozpoczynasięodteatruszekspirowskiego.Temuwłaśnie
poświęconajest-jużwspomniana-jegoostatniaksiążka.
ZTrzechoperprzebijanajwyraźniej,obecnaprzecieżwewszystkichwypowie-
dziachochockiego,swoistaironicznadezynwolturawobecnapuszonegobesser-
wisserstwaakademickichfilozofów.Autorbezogródekjużnawstępieradzi,
żelepiejobcowaćzartystaminiżzfilozofami,bonawetjeślicipierwsiwpadają
czasemwobjęciakiczu(jaktoprzydarzasięniektórymoperom,azwłaszczaoperet-
kom),toitakobcowanieznimiowocujelepsząznajomościąsprawtegoświata
niżprzebywaniewszacownymtowarzystwietychdrugich13.Aswojąpredylekcję
dlapewnegogatunkuartystówuzasadniakategorycznymorzeczeniem,żenżaden
filozoficznysłowotokniejestwstaniesensowniezgłębić”sprawydramatycznego
splotuhistorycznychlosówprzedstawianychprzezteatr.Jakożwłaśnieanalizowane
przykładytrzechoper(OperażebraczaJohnaGaya,OperazatrzygroszeBertolda
BrechtaiOperażebraczaVáclavaHavla)oraztrzechsztukteatralnych(Woyzeck
13Tamże,s.6.
