Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzłowiekimoralnośćwmyśliJackaWoronieckiego...
wiązałsiępostulatoryginalnościnaukowej,któryniejednokrotniekłóciłsięzdanymi
zdrowegorozsądkuirzetelnościąnaukową
48
Woronieckioceniającpodtymkątem
poglądynowożytnychfilozofówpisałwręcz,żenmałooryginalnościbywawtych
światopoglądach,wiemybowiemzcodziennegodoświadczenia,żenicniemabardziej
nudnegoibanalnegojakuganianiesięzaoryginalnością;wkrańcowychprzejawach
kończysiętokabotynizmem,któryjestmaniactwemoryginalności”
49
fizykom,którymokazujeswąsympatięwsposóbbardzożywyzato,iżniepisaliswychwywodów
kosmologicznych,leczjeustniepodalipotomności,najgłębszychzaśfilozofówipisarzyGrecjina-
zywasofistami”
.(M.Nitecki,
BaconWerulamskiwobecfilozofiiwiecznej
,Warszawa1916,s.140).
Wdzisiejszychczasachuczenizajmującysięfilozofiąnaukizauważająowieleściślejszezwiązki
F
.Baconaztradycjąscholastycznąizfizolofiąstarożytną,zwłaszczaArystotelesa,zauważająctakże
znaczneróżnicepomiędzykoncepcjąnaukiStagirytyorazfilozofaangielskiego.Dlaprzykłady,
JohnLoseewjednejzeswychpracpisze,żedlaautoraNovumOrganumnFilozofiaArystotelesa
była»idolemteatru«iBaconchciałjązdyskredytować.Trzebawszelakopodkreślić,żeuczony
akceptowałwogólnychzarysachArystotelesaindukcyjno-dedukcyjnąteorięprocedurynaukowej.
TaksamojakArystoteles,widziałonnaukęjakoprzechodzenieodobserwacjidozasadogólnych
izpowrotemdoobserwacji.Toprawda,żeBaconkładłwiększynacisknaetapindukcyjnyproce-
durynaukowej,aledowodzeniudedukcyjnemurównieżprzyznawałważnąrolęwpotwierdzaniu
uogólnieńindukcyjnych.Podkreślałnadto,żewynikibadańnaukowychstanowiąterendalszych
praciodkryć,zaznaczając,żejesttosprawawyciąganiawnioskówzogólnychzasad,któremogą
miećzastosowaniepraktyczne”
.(J.Losee,Wprowadzeniedofilozofiinauki,tłum.zang.Tomasz
Bigaj,Warszawa2001,s.75).
48
J.Woroniecki,Katolickaetyka…,t.I,s.54:nZdwóchprawodawcównowożytnejumysłowości
Bacontwierdził,żemyślicielidawnychwiekówtrzebatraktowaćjakodzieci,którenieumieją
jeszczepoważniemyśleć,Kartezjuszzaś,zeswązasadąogólnegowątpieniaipogardądlahistorii,
polecałtaksięzabieraćdozagadnieńfilozoficznych,jakbyniktprzedtymniebyłonichmyślał.
Posługiwałsięonprzytymporównaniem,żebudynekstawianyprzezjednegoczłowiekamawięcej
wsobiejednościipiękna,niżtaki,którykilkuarchitektówbudowało.Dodajmydotegojeszcze
J.J.Rousseau,którytwierdził,żewewszystkichzagadnieniachspornychnależysięprzechylać
dotwierdzeń,któresięprzeciwstawiająogólnieprzyjętymmniemaniom,abędziemymieliszczyt
tego,doczegoszedłindywidualizmnowożytnejmyślifilozoficznej”
.
49
Tenże,Upodstawkultury…,s.22.Owouganianiesięzaoryginalnością,jakzauważająwspółcześni
badaczemyśliF
.Bacona,przyczyniasiędozakwestionowaniaklasycznejkoncepcjiprawdyprzez
tegożfilozofa,cospowodowało,żestałsięoninspiratoremnowych,szkodliwychdlaosobyludzkiej,
którejżycieidziałaniemusiopieraćsięnaprawdzie,ideologii.JakpiszeP
.Jaroszyński,ndoprowa-
dziłotodotraktowaniaprzedmiotufilozofiijakoswoistegokonstruktuludzkiejmyśli,czywogóle
władzpoznawczych,cooznaczało,żepojęcieprawdyulecmusiałodegradacji.Prawdaniebyła
poznawczymodczytywaniemstanurzeczy,leczjegokreowaniem.Takpojętycelfilozofiisprawił,
żefilozofiaprzybrałapostaćalbotechnologii,alboideologii.Prawdanajpierwzostałazawężona
34
