Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIStanowiskoJ.Woronieckiegowobecniektórychnurtów...
beralnychkoncepcjiipraktykpedagogicznych
99
.Psycholodzyzaśdodają,żepodobnie
jakwewcześniejszychepokachhistorycznychwspółczesnyindywidualizmwkulturze
Zachoducechujeskrajnyantropocentryzmiaspołecznycharakterwyznawanychprzez
wieluludziświatopoglądów
100
.Politolodzyzkoleiwidzieliiwidząwnimzagrożenie
dlawolnościczłowieka,gdyżindywidualizmiantropocentryzmodrzucająklasycz-
nąkoncepcjęprawanaturalnego,zastępującjąabstrakcyjnym,wymyślonymprzez
intelektualistówpojęciemumowyspołecznej
101
.Oczywiścieniewszystkieopinie
współczesnychnamuczonychbrzmiątaksamo;sąbowiemosoby,którewygłaszają
zgołainnepoglądy.NaprzykładZdzisławKosyrznapisałwjednejzeswychprac,
żenpojawieniesięwiedzyostosunkachmiędzyludzkichbyłomożliwewokresiepo-
wstawaniakulturyantropocentrycznej.Tylkowówczas,gdyczłowiektraktowanyjest
podmiotowo,anieprzedmiotowo,gdydostrzegasięjegoodrębnośćiautonomiczność
światopoglądową,mogązachodzićprocesywłaściwegokształtowaniastosunkówinter-
99
J.Bagrowicz,Edukacjareligijnawspółczesnejmłodzieży.Źródłaicele,Toruń2000,s.106.
100
NaprzykładMariaStraś-Romanowskapisze:nPanującądziśkulturęindywidualistycznącechuje
skrajnyantropocentryzm,jejideałemjestjednostka—osobawolna,niezależnazarównowsferze
myślenia,światopoglądu,jakiwsferzedziałania,skoncentrowananawłasnym»ja«,samaosobe
stanowiącaiosobiścieodpowiedzialnazawłasneżycie.Typowyprzedstawicielkulturyindywi-
dualistycznejpostrzegaświatjakootwartąprzestrzeń,rozległepolenieskrępowanegodziałania
isamorealizacji,atakżejakoterenpodbojówirywalizacji,gdzienieobowiązujążadne,zwyjątkiem
usankcjonowanychprawem,regułyograniczającejednostkowąwolność(swobodę)”
.(M.Straś-
Romanowska,Psychologiawobecmałychiwielkichnarracji,[w:]Psychologiamałychiwielkich
narracji,red.MariaStraś-Romanowska,BognaBartosz,MagdalenaŻurko,Warszawa2010,s.28).
101
JakpiszeJ.Bartyzel,nDemokracjanowoczesna[ł]odeszłaodkoncepcjipolitykijakorealizacjidobra
wspólnegonarzeczkoncepcjiochronypartykularnychinteresówizolowanychjednostek,postrze-
ganychalboutylitarystycznie,alboidealistycznie—jakosumaprzysługującychtymjednostkom
»prawnaturalnych«(NaturalRights),zawężanymstopniowodopojęcia»prawczłowieka«(Human
Rights).Prawonaturalnejakonienaruszalnyfundamentiźródłospołeczeństwa,państwaiprawa,
zostałozkolei—zracjizanegowaniaspołecznejnaturyczłowieka(zoonpoliticon)—zastąpione
koncepcją»umowyspołecznej«(Contratsocial),czylikontraktupierwotnie»wolnychirównych«
jednostek»zawiązujących«społeczeństwo”
.(J.Bartyzel,Demokracja,Warszawa2002,s.55).
Wokresiemiędzywojennym,awięcwczasachJ.Woronieckiego,oantropocentryzmietwórcóworaz
propagatorówkoncepcjiumowyspołecznejwypowiadałsięks.JanPiwowarczyk,którysłusznie
zauważył,żezwłaszczabyłonpreferowanyprzezzwolennikówideologiiliberalnej,którauznaje
społeczeństwonzazbiórsuwerennychznaturyjednostek,któredopieroumowaspołecznaskłoniła
dorezygnacjizczęściprawiłączeniasięwpewnezwiązki”
.(cyt.za:S.Krajski,Filozofiapolityczna
wujęciuwybranychpolskichmyślicielikatolickichokresumiędzywojennego,Warszawa2003,s.116).
51
