Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp:Pojęcielosuwnowoczesności
15
uwadzeprzedewszystkimpewnąwewnętrznąlogikęmyślenia.
WolterswymśmiechemwKandydzietylkootworzyłprzestrzeń
duchowądlanowychpytańolos,kwestionującjegożyczliwość
idobroczynność.Tylkotyleiażtyle.Otwartaprzestrzeńjestza-
wszewystarczającąprowokacjądojejwypełnienianowymimy-
ślami,coteżsięstałoznaczniepóźniej.Nienależyjednakmy-
lićtakiegootwarciazjakimśokreślonymoddziaływaniem,ztak
zwanymnwywieraniemwpływu”.Zrozważanychdalejfilozo-
fównikt,pozamożewniewielkimstopniuNietzschem,niewy-
kazujeżadnejwyraźnejzależnościodOświecenia,aczęstona-
wetmająoniwręczodmienneźródłahistoryczne.Metaforaupra-
wywłasnegoogrodusłużynamwięcjedyniedopowiedzenia,że
problematycznośćlosuskierowałauwagęmyślicielikujegozna-
czeniuinnemuniżboskaOpatrzność.Filozofowiezaczęliznaj-
dowaćźródłalosuwczłowieku,wjegocharakterze,uposażeniu
emocjonalnymlubwwolinimrządzącej.Zaczęlirozważaćrela-
cjełącząceidzielącewolnośćczłowiekaznieuchronnymiróżno-
rodnymizależnościami,czylistosunkimiędzysamodetermina-
cją,adeterminacjąpoprzezzewnętrzneokoliczności.
CasusEmersonapokazujeintelektualneoszołomienie,ja-
kiemuulegaumysłnaskutekuwolnieniasięodciężaruwia-
rywpredestynację.Emersonjestradosnympiewcąswobodnie
stwarzającejsięjednostki.Głosicielempełnejsamowystarczal-
nościiniezależnościindywiduum.Możnabyrzec,żejegore-
fleksjafilozoficznakoncentrujesięnanlekkościbytu”ludzkiego.
Człowieknietylkojestsamodzielnymtwórcąwłasnejduszy,nie
tylkojestwtejtwórczościniezależnyodjakiejkolwiekspołecz-
ności(wtymreligijnej),leczdziękiwłasnejsiletakżekonstytu-
ujeswójkontaktzJednym,zdusząświata,czyliosiąganajwyż-
szypoziomduchowościuniwersalnej.Osobowośćludzka(the
self)jestdziedzinąiznakiemabsolutnejswobody.Wtenspo-
sóbwolnośćitwórczośćzostająutożsamione.Tobowiemwła-
śniewtworzeniusiebie,czylidziękiukonstytuowaniuswejwła-
snejindywidualnejosobowości,realizujesięwolnośćczłowieka.
DlaEmersona,powyswobodzeniuzkrępującejsiływiary
wprzeznaczenie,byciesobąstajesięnaturalnymludzkimsta-
nem.Jegoradośćześwieżoodkrytejniezawisłościtworzenia
