Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp:Pojęcielosuwnowoczesności
siebie,zowegozadaniarozwijającejsięwpustceautokreacji,
jesttakogromna,żeprzesłaniamuonacałązłożonąproblema-
tycznośćtego,takprzezeńwychwalanego,ludzkiegoniezależ-
negobyciasobą.Kwestianaturyicharakteruosobowościludz-
kiejniestanowibowiemjeszczetematurozważańEmersona.
Zaufaniedosiebieiradosnawiarawsiebiesąjedynymipraw-
dami,jakieformułujeonwzakresieswychrozważańoczło-
wieku.Sątozasadyczystoformalne.Przypominająformalizm
Kantowskiegoimperatywukategorycznego,gdziepojęcieobo-
wiązkuidziałaniazewzględunaobowiązekstanowipodsta-
wękwalifikacjimoralnej,niezależnieodtreściobowiązku.Po-
dobnieuEmersona,maksymabyciasobąmacharakterabsolut-
ny,czylijestniezależnaodmożliwychwypełniającychjątreści,
którekształtująsiędopierowokreślonejkonkretnejosobowości
ludzkiej.Jesttowięcformalnanorma.Awkonsekwencjitak-
żeprzedewszystkimczystonegatywna,nakazującajedynienie-
uleganiewpływomczynnikówinnychniżwłasnajaźń.Leczjest
tojaźńpusta,ciąglenieokreślona.Samaniezależnośćniestano-
wibowiemjeszczejejtreści,któramusibyćdopierostworzona
wakciewolności.
Takwięc,dominującawpismachEmersonaredukcjasensu
wolnościdoniezależności,powoduje,żeniepojawiasięuniego
jakiekolwiekpytanieotreśćludzkiegobyciasobą.Byćsobąto
znaczyKIM?Emersonowskaodpowiedźwtymwypadkuzda-
jesięmówić:kimkolwiek,abyniezależnym,samowystarczal-
nym;kimkolwiek,abyniepodlegającymzewnętrznymwpły-
womizależnościom.Odrzucająckoncepcjęstworzonejzgóry
iokreślonejzzewnątrzwswejtreściduszyludzkiej,Emerson
przeciwstawiłjejformalnązasadęsamookreślenia,zasadęindy-
widualnegobyciasobą.Zasadniczymproblememjegomyślenia
byładuchowaniesamodzielnośćczłowiekawobecprzeznacze-
niaorazdążeniedojejprzezwyciężenia.Niedostrzegałjednak,
żeprzyznającczłowiekowizdolnośćdowolnegookreślaniasie-
bie,swobodęowegobyciasobą,otwieratymsamymnieuchron-
niedalszepytanieotreśćosobowości,czylipytanieoto,kim
jestlubkimmabyćtenktojestsobą.Innymisłowy,Emerson
dostrzegałtylkokwestięniezależnościczłowiekaodpredestyna-
