Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI.SKOROMIAŁOBYĆINACZEJ,TOZNACZYJAK?
Poszukiwaniemsposobównastworzeniesprawiedliwegoizarazemopiekuńczego
(socjalnego)państwamyślicielezajmowalisięodzaraniacywilizacji.Wieleprzykładówtego
rodzajutęsknotznajdujemywnajstarszychutworachliterackichorazwlicznychprzekazach
ludowychilegendach.Stanowiąonedowódnato,żeludzkości-obokrywalizacjiichciwości
-towarzyszyłodwiecznymitsprawiedliwościiharmonii,godnościirówności.Pierwszeprace,
wktórychnakreślonowizjęutopijnegosocjalizmu,powstałynaprzełomieXVIiXVIIwieku,
awięcjużwpoczątkowymetapiekapitalizmu,niejakorównolegledoideologiinierówności
iwyzysku.Ideautopijnegosocjalizmuirozmaitejegowizjestanowiłynswoistyprotestprzeciwko
tworzącemusięspołeczeństwuburżuazyjnemuzjegoniepohamowanążądząbogaceniasię,
bezlitosnymiformamigrabieży,brutalnymnaruszeniemprawiinteresówwiększościludziprzez
nieznacznąbogatąmniejszość
14.Opozycjawobecskutkówpierwotnejakumulacjikapitałuokazała
siębezskuteczna.Chciwośćwzięłagóręnadludzkąsolidarnością.
ZatwórcęutopijnegospołeczeństwasocjalistycznegouznajesiępowszechnieTomasza
More(1478-1535).WswojejnajważniejszejpracyT.Morepisał:nJeślinapodstawieokreślonych
warunkówprawnychkażdymożestaraćsięprzywłaszczyćsobie,ilepotrafi,toniezależnieodtego,
jakwielebyłobywłasności,zawszedostaniesięonanielicznym”
15.Myślę,iżstwierdzenietomożna
uznaćnietylkozaprawdziwe,aleiwciążaktualne.Toprawnyfundamentkapitalistycznej
niesprawiedliwościspołecznej.Wszelkiegorodzajuustawowemodyfikacjepodstawkapitalizmu,
wtymchociażbynajbardziejprospołecznapolitykapodatkowaczynbardziejludzkie”odmiany
kapitalizmuwrodzajupaństwanspołecznejgospodarkirynkowej”lubnwelfarestate”,niezmieniają
istoty
ustroju
kapitalistycznego,
czyli
z
zasady
-
państwa
nierówności
społecznej.
Naetapiepaństwowegointerwencjonizmukapitałndzieliłsię”przywłaszczonąnwartością
dodatkową”zpaństwem,któreprzezokreślonąpolitykęfiskalnązyskiwałokontrolęnad
gospodarkąiprofityekonomiczne.Napodstawiepotencjałuekonomicznegopaństwabudowały
swojąmiędzynarodowąpozycjępolitycznąimilitarną,ajednocześnie-poprzezwmiarę
sprawiedliwądystrybucjędochodunarodowego-zyskiwałypoparciespołeczeństwa,wtymtakże
jegouboższychkręgów.Współcześnie,wdobierządówkorporacjimiędzynarodowych,które
-podobniejakbolszewiccydyktatorzy-nielicząsięznikiminiczym,kontynuacjategorodzaju
modelujestcoraztrudniejszymprzedsięwzięciem.Stądrosnącydysonanspomiędzypotrzebami
społeczeństwamożliwościamicorazsłabszychpaństwnarodowych.
14Naukowykomunizm,PWN,Warszawa1975,s.22.
15TomaszMore,Utopia,Warszawa1954.
15
