Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆI.MIASTOJAKOPRZEDMIOTIJAKOPODMIOTZMIANSPOŁECZNYCH
2.STAWANIESIĘMIASTA
ZPERSPEKTYWYTEORIIPODMIOTOWOŚCI(AGENCY)
20
Punktemwyjściateoriipodmiotowościjestsprzeciwwobecwspo-
mnianegowcześniejujmowaniaspołeczeństwawopozycyjnychwobec
siebiekategoriach:statykaversusdynamikaspołeczna,strukturaver-
susfunkcja,makro(społecznecałości:systemy,strukturyitd.)versus
mikro(działaniaindywidualnychizbiorowychaktorów).Nowaontologia
społecznawyznaczaodrębnyparadygmat,alenienegujeosiągnięćper-
spektywwcześniejszych–jestraczejich„dialogowąkrytyką”.Założenia
teoriipodmiotowościcodoontycznegostatususpołeczeństwamożna
ująćwkilkupodstawowychpunktach.Popierwsze,społeczeństwo
niejeststatycznymświatemobiektów–jestbytemwytwarzanym,
zmiennym,dynamicznym.Podrugie,owadynamikamaswojeźródła
wewnątrzspołeczne:społeczeństwojestswoistymperpetuummobile:
„niesprowadzasiędoreprodukcjiczyadaptacji;jest
takżekreacją,samowytwarzaniem.Mazdolnośćsamostanowienia
się,awięciprzekształcaniasiebieprzezwłasnedziełopoznaniaiinwe-
stowaniaczyteżprzezswojestosunkizotoczeniem,atakżezdolność
tworzeniawłasnegośrodowiska”(Touraine2010:5).Źródłemenergii
sąaktywnedziałaniapodmiotów(jednostekizbiorowości),poprzez
któreprzekształcająspołeczeństwo,awięcprzekształcająsamesiebie
(Giddens2003,2009a;Sztompka1991;Touraine2010).Społeczeństwo
niejestwięcprzedmiotemzmiany,działaniaczypercepcji,alejest
samoodtwarzającymsię,samoprzekształcającymsiępodmiotem:„nie
będąckreacjążadnejpojedynczejosoby,społeczeństwojesttworzone
iodtwarzanenanowo(jeśliniewręczexnihilo)przezuczestników
wkażdymkontakciespołecznym.Wytwarzaniespołeczeństwajest
kwalifikowanymprzedstawieniem,odgrywanymi»przywoływanym
doistnienia«przezistotyludzkie”(Giddens2009a:225).Kategoria
podmiotowościjestturozumianajakopodmiotowośćpotencjalna,
„syntetycznawłaściwośćspołeczeństwa(polajednostkowo-struktural-
nego),wyrażającasięwzdolnościdospołeczno-historycznejzbiorowej
praktyki”(Sztompka2002:531).Potrzecie,podmiotowośćaktorów
społecznychkonstytuujesiędziękiichzdolnościdorefleksyjności:ro-
dzajusamowiedzy,któranietylkoumożliwiakontrolęikorektęwłasnych
(indywidualnych)działań,alejestrównieżpodstawąoczekiwańwobec
