Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiciekoniecznośćjejzobiektywizowania,czyliutrwaleniawformiematerialnejoraz
przekazywaniainnymzbiorowościominastępnympokoleniom.Kulturabowiem
zawszeumiejscowionajestwczasie,przestrzeniikonkretnejzbiorowości,aconaj-
ważniejsze,niejestsumąkulturjednostektworzącychtęzbiorowość,leczzespołem
metoddziałania,myśli,zasaditp.regulującychjejfunkcjonowanie.
Podobnie,czylijakonarzędzieporządkującerzeczywistość,kulturęobjaśnia
Z.Bauman6.Autortenuważa,żeróżnicapomiędzynaturąakulturąpoleganatym,
żekulturąmożnasterować,miećnadniąidziękiniejkontrolę,aprzedewszystkim
możnająświadomietworzyć.Dziękikulturzespołecznośćutrzymujeładiporządek,
określonąstrukturęihierarchię.Instrumentem,któryzapewniawłaśnietakąstabili-
zację,jesttzw.kodkulturowy,czyli
czynnikiwzrokowe,słuchowe,dotykowe,węchowe,takiejakróżnobarwneświatła,
elementyubioru,napisy,ustnestwierdzenia,intonacje,gesty,wyrazytwarzy,zapachy,
itd.-którewiążązachowaniazichspołecznymikontekstami7.
C.Jenks,opisująchistoryczno-filozoficznągenezękultury,podałażczteryka-
tegorietegopojęcia8:1)myślową(ogólnystanumysłu),2)konkretnąizbiorową
(stanintelektualnegoi/lubmoralnegozaawansowaniaspołeczeństwa),3)opisową
ikonkretną(kolektywnyzespółumiejętnościidziełointelektualnespołeczeństwa),
4)społeczną(całościowyzespółżycialudzi).Autorwbardzoszerokiznaczeniuutożsa-
miakulturęzprocesamifunkcjonowaniadanejspołeczności.Zgodnieztakimpodej-
ściem,analizująckulturę,należyokreślićetaprozwojucywilizacyjnegotejspołeczno-
ści(jakpostrzegaświat,jaktłumaczyprzydarzającesięzjawiska,np.pogodowe)oraz
wskazać,jakjejczłonkowieradząsobiezrozwiązywaniemproblemówcodziennych
itzw.wyższych(np.wsferzereligii).
PodobnepodejściereprezentujerównieżJ.Gułkowski,którywskazałpodmioto-
wyiprzedmiotowycharakterkultury.Podmiotemkulturysąoczywiściezawszelu-
dzie.Natomiastkulturawsensieprzedmiotowymto,zdaniemautora,
cywilizacjaobejmującaobszary:poznania,życiaspołecznego,twórczości;orazodpowia-
dająceimdziedziny:nauki,ontologii,metafizyki;obyczajowości,polityki,religii;tech-
niki,ekonomii,sztuki.Takrozumianacywilizacjajestdynamicznympolemprocesów
poznawczych,społecznychitwórczychorazichzobiektywizowanychefektów(dzieł
naukowychifilozoficznych;strukturobyczajowych,politycznychireligijnych;wytwo-
rówtechniczno-ekonomicznychiartystycznych)9.
Jednąznajpopularniejszychmetaforobjaśniających,azarazemporządkujących
pojęciekulturyjestmetaforagórylodowejopracowanaprzezE.H.Scheina.Wyodręb-
niłontrzypoziomykultury10:
6Zob.Z.Bauman,Socjologia,wyd.I,WydawnictwoZyskiS-ka,Poznań1996,s.147-166.
7Tamże,s.156.
8Zob.C.Jenks,Kultura,wyd.I,WydawnictwoZyskiS-ka,Poznań1999,s.19-20.
9J.Gułkowski,Oistocieinaturzekultury,[w:]Cotojestflozofakultury?,red.Z.Rosińska,J.Michalik,
WydawnictwaUW
,Warszawa2007,s.33.
10E.H.Schein,OrganizationalCultureandLeadership,t.2,meJossey-BassBusiness&ManagementSeries,
JohnWileyandSons,2010,(e-book),s.24.
17
