Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1)artefakty:dostrzegalneorazwyczuwalnestrukturyiprocesy,obserwowane
zachowania(trudnedorozszyfrowania);wszystkocomożemyzidentyfiko-
waćzapomocązmysłów(wzroku,słuchu,węchu,dotyku);dlawłaściwejka-
tegoryzacjipodzielonojenajęzykowe(dotyczącejęzyka,którymporozumie-
wająsięczłonkowiegrupy,aleteżizwrotów,którychużywająwkonkretnych
sytuacjach),materialne(np.budynki,dziełasztuki,książki,stroje,pożywie-
nieitp.)ibehawioralne(np.zachowania,rytuały,obrzędy);
2)prezentowanewierzeniaiwartości:ideały,cele,wartości,aspiracje,ideologie,
racjonalizacje(przystającelubnieprzystającedozachowaniaiartefaktów);
3)podstawoweifundamentalnezałożenia,podświadome,branezapewnik
wierzeniaiwartości(ustalonezachowanie,percepcja,myśliiuczucia).
Modeltennosinazwęgórylodowej,gdyż,zdaniemjegotwórcy,artefaktysąnajbar-
dziejdostrzegalne,aleto,conaprawdękształtujezachowaniaipostawydanegospołe-
czeństwa,tozałożenia,którychniesposóbdostrzecizrozumiećbezznajomościgłęb-
szejwarstwykodukulturowego.Coważniejsze,wspołeczeństwiemożewystępować
rozbieżnośćpomiędzyposzczególnymiwarstwami.Naprzykładwsferzeartefaktów
(pierwszawarstwa)ideklaracji(drugawarstwa)danespołeczeństwoprezentujesię
jakotolerancyjneiotwarte,wlokalnychprzedsiębiorstwachpracująprzedstawicie-
leróżnychrasinarodowości,aleobcokrajowcynigdynieawansują,mimożemają
odpowiedniąwiedzęiwykształcenie,podobniejakpozostalipracownicy,niesąteż
zapraszaninaimprezyorganizowaneprzezntubylców”
.Opisanasytuacjastanowi
zatemtypowyprzykładzakamuflowanegorasizmu,któregopodłożeulokowanejest
wtrzeciejwarstwiemodelukulturyE.H.Scheina.
Etnolodzynatomiastwyróżniajądwapodejściadoanalizowaniakultury11:kul-
turalistyczneistrukturalistyczne.Wpierwszymanalizujesięróżnorodnośćwspólnot
kulturowych,wdrugimwskazujefundamentalnepunktywspólne.Uznajesięod-
miennośćpewnychzbiorowościwróżnychsferachżycia,poszukującjednocześnie
elementówtożsamych,zarównomaterialnych,jakiniematerialnych,np.uniwersal-
nychwartościmoralnych.
InteresującesąrównieżrozważaniaN.Goodmana12,zgodniezktórymikultura
jakowynalazekludzkijednocześnieograniczaizwiększaludzkąwolność.Ogranicza,
gdyżnarzucanormyizasady,stądczłowiekniezawszemożerobićto,cochce.Sprzy-
jawolności,bozwalniaczłowiekazciągłegoodkrywaniapewnychelementówżycia,
takichjakjęzyk,sposóbwykonywaniaczynnościrutynowychitp.,ponieważzostało
tojużutrwalonewkulturze.
Kulturaniejestjednaknieskończenietrwałainiezmienna.J.C.Usunier13za-
proponowałkoncepcjękulturyjakoprocesu,anieokreślonegostanu(zbiorucech)
charakteryzującegojednostkęczygrupęspołeczną.Wprowadziłonpojęciedynamiki
11Zob.A.Bremond,J.F.Couet,A.Davie,Kompendiumwiedzyosocjologii,WydawnictwoNaukowePWN,
Warszawa2007,s.76.
12Zob.N.Goodman,Wstępdosocjologii,wyd.I,WydawnictwoZyskiS-ka,Poznań2007,s.37-39.
13J.C.Usunier,MarketingAcrossCultures,2ndEdition,PrenticeHall,Harlow2009,s.28-103.
18
