Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Rozwójhistorycznyusiłowania…
Reasumującewolucjęinstytucjiusiłowania,powtórzyćwypada,żezdaniem
J.Makarewicza,początkowyrozwójusiłowanianieoznaczazwycięstwansu‑
biektywnejwiny”.Tobowiemniewnętrzesprawcybyłoprzyczynązwrócenia
uwaginakoniecznośćkaraniausiłowaniaprzestępstwa,leczprocesyzachodzą‑
cewświeciezewnętrznym.Gdydostrzeżono,żewymierzonywkogośstrzał
niezabiłtylkodlatego,żeuniemożliwiłtoszczęśliwytraf,powstałaskłonność
1pisałautor1dotraktowaniategojakoprzestępstwo.Niebranowięcpod
uwagęwolisprawcy,leczowoniepokojącenniebezpieczeństwo”128.Osłusz‑
nościtegopogląduświadczyfakt,żepoczątkowo,jakwcześniejwykazano,
karalnejakoprzestępstwadokonanepojawiłysięzachowaniaprzypominające
dzisiejszeusiłowanienajpoważniejszych,najgroźniejszychczynów1zama‑
chustanu,zabójstwaitp.Otymnniepokojącym”niebezpieczeństwiepisałteż
S.Śliwiński,zauważając,żenowożytnyustawodawcawychodzizzałożenia,
żeniesamskutekmaznaczenierozstrzygające,aleuwzględnićnależytakże
niebezpieczeństwo,jakiełączysięzusiłowaniem.Wmyślteoriiprzedmiotowej,
istotnejestniebezpieczeństwo,naktórenarażonezostałodobroprawneprzez
usiłowanie.Teoriapodmiotowakładzienacisknietylenarzeczywistezagro‑
żeniedobra,ilenaniebezpieczeństwogrożąceodsprawcy,naniebezpieczny
charaktersprawcyusiłowania.Itoostanieujęciejest,zdaniemS.Śliwińskiego,
właściwedlanowożytnegoustawodawcy,któregopoglądystalesięprzesuwają
wkierunkusubiektywnym129.Wartojednakzauważyć,że1jaksięwydaje1
możliwośćnadzwyczajnegozłagodzeniakarywprzypadkuusiłowanianieudol‑
nego(art.24k.k.z1932r.)osłabiałtensubiektywizm.
Odnotowaćrównieżnależy,żehistoriausiłowaniato1defacto1poczęści
historiaprzesuwaniagranicochronydobraprawnegoiwprowadzaniakaralności
zachowańnatzw.przedpoludokonania.Ztegoteżwzględudośćwcześnieusta‑
nowionokaralnośćnietylkozawyrządzenieszkody,jakorealnejipostrzegalnej
zmianywświeciezewnętrznym,aleteżzazachowaniapotencjalnieniebezpiecz‑
ne1odpowiednikiprzestępstwznarażeniaczyteżprzestępstwformalnych.
Zczasempojawiłasiękaralnośćusiłowaniakonkretnychtypówprzestępstw,
anastępniesformułowanozasadyodpowiedzialnościzausiłowanie.Później
pojawiasięperiodyzacjazachowańprzeddokonaniowychiwreszcieproblem
usiłowanianieudolnego.TrudnowięczgodzićsięzE.Hryniewicz,żerozwój
typówprzestępstwpolegającychnasamymsprowadzeniuzagrożenianastąpił
równoleglezrozszerzeniemkaralnościnawcześniejszeetapyzachowaniaspraw‑
cy,oczymprzekonująprzykładywskazaneprzezautorkęwdalszejczęści130.
ZdaniemK.Rastawickiego,pojawieniesię(jużbardzowcześniewhistorycz‑
nymrozwojuprawakarnego)przestępstwaformalnegowiązałosięzbrakiemin‑
128J.Makarewicz:Wstępdofilozofiiprawakarnego…,s.446.
129S.Śliwiński:Prawokarne…,s.294.
130E.Hryniewicz:Przestępstwaabstrakcyjnegoikonkretnegozagrożeniadóbrpraw‑
nych.Warszawa2012,s.2.
