Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Czynnościmanualne
IzabelaRUTKOWSKA
Czynnościmanualne,czyliczynnościchwytneorazniezwiązanezchwytaniem,
obejmująheterogenicznągrupęaktywnościzwiązanychzfunkcjąkończynygór-
nej.Częstoutożsamiasięjezmanipulacjąprzedmiotami,czylitzw.małąmotoryką,
angażującągrupymięśniprzedramieniaidrobnemięśniepalcówrąk.Dzieckojuż
wpierwszymrokużycia,osiągazdolnośćposługiwaniasięróżnorodnymirodzajami
chwytu,łączniezcharakterystycznymdlaczłowiekadorosłegochwytempesetowym,
wktórymwykorzystywanejestprzeciwstawneustawieniekciuka.Zaawansowana
funkcjarękirozwijasięjednakprzezlata,aoptymalnakoordynacjasięganiaichwy-
taniapojawiasiędopierook.12rokużycia[Olivieriin.2007].Wpoczątkowym
okresieżyciaczynnościchwytnesąjednakzdominowaneprzezwzrok,aichrozwój
jestściślezwiązanyzrozwojemkoordynacjiwzrokowo-ruchowej.Podczassięga-
niaichwytaniawzrokdostarczaistotnychinformacjidotyczącychm.in.położenia
przedmiotuwprzestrzeni,pozwalającodpowiednioskierowaćrękęorazdostosować
obszernośćruchudodystansudzielącegorękęodprzedmiotu.Wzrokowejocenie
podlegarównieżsamprzedmiot,adokładniejtakiejegocechyjakwielkośćikształt,
atakżemasa.Kontrolnafunkcjawzroku,jakrównieżmożliwośćnaukipoprzezna-
śladownictwomają,obokzręcznościpalców,istotneznaczeniewopanowywaniu
czynnościdniacodziennego,takichjakmycie,czesanie,ubieraniesię,jedzenieprzy
pomocysztućcówczyteżpiciezfiliżanki[Brambring2006b],dlategomożnaspo-
dziewaćsięwystępowaniatrudnościwopanowaniutegorodzajuzadańuniewido-
mychdzieci.
2.1.Najważniejszedeficytywystępującewewczesnym
okresieżyciadzieckaniewidomegoiichwpływna
kolejneetapyrozwojumotorycznego
Deficyt,czyliniedobór,ograniczenie,wkontekścierozwojudzieckadotyczyza-
burzeńrozwojupsychomotorycznego,aokreślanybywarównież,jako„dysfunkcja
rozwojowa”.Przyczynydeficytówmająpodłożeneurofizjologiczne,aprzejawiają
sięm.in.wwolniejszymtempierozwojuniektórychfunkcjiorganizmu.Najczęstsze
deficytydotycząobniżonegopoziomuanalizyisyntezywzrokoweji/lubsłuchowej
orazkinestetyczno-ruchowej.Parcjalnezaburzenia/deficytyrozwojumogąujaw-
niaćsięm.in.,jakonieprawidłowościwsferzeruchowej,wrozwojuspołecznym
lub/iemocjonalnym.Fragmentarycznezaburzeniarozwojucharakteryzująsiętym,
żeobejmująmniejszyobszarczynności/funkcji,np.dotycząwyłączniemałejmoto-
ryki[Stecko2002,Bogdanowicz2000,2009].
