Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
działów—tego,któryzajmujesięanaliząjęzykaprzywykorzystaniuapa-
raturylogicznej—odpsychologicznychrozważań.PrzedewszystkimFrege
byłzwolennikiemtego<rozwodu’2.JużwpracyDieGrundlagenderArith-
metikz1884rokupodkreślał,że
[ł]trzebaostroodróżnićkwestiepsychologiczneodlogicznych,stronęsubiek-
tywnąodobiektywnej[ł](Frege1977a,s.10)3.
Winnychswoichtekstachzaznaczał,żezdaniejestprawdziweniezależ-
nieodtego,czyktośtęmyślfaktyczniema.Uznał,iżmyśli,będącesensami
zdańprawdziwych,sąobiektywne,istniejąniezależnieodtego,czyktośje
ma(Frege1977a,s.132—134):
[ł]ujęciemyśli,jakijejosąd,sątoaktypoznającegopodmiotuinależądopsy-
chologii.Wobutychaktachjestjednakcoś,codopsychologiinienależy,miano-
wiciemyśl(Frege1977a,s.134).
Fregeopowiadałsięprzeciwnaturalizacjilogikiimatematyki(przeciw
logicznemuimatematycznemupsychologizmowi).Stanowiskotopodtrzy-
mywaliwokresiepóźniejszyminnifilozofowie.
WpracyMeaningandverificationSchlicktakwypowiadasięprzeciwko
psychologizmowi:
Niemożemyidentyfikowaćznaczeńzpsychologicznymidanymi,któretworzą
materiałmentalnegozdania[ł].Carnapmarację,kładącdużynacisknafakt(za-
wszeuwydatnianyprzezkrytykówDpsychologizmu”),żeproblemznaczenianie
manicwspólnegozpsychologicznymproblememdotyczącymumysłowychpro-
cesów[ł].[ł]odniesieniedodefinicjiostensywnych(którepostulujemydlazna-
czenia)niepociągazasobąbłędupomieszaniatychdwóchproblemów.Abyzro-
zumiećzdania,zawierającenp.słowaDczerwonaflaga”,koniecznejest,abyumieć
wskazaćsytuację,gdziemożnapokazaćprzedmiot,którypowinnosięnazwać
Dflagą”,iktórejkolormożnarozpoznaćjakoDczerwony”[ł].Abyzrobićto,nie
jestkonieczne,żebyobecnieprzywołaćwyobrażenieczerwonejflagi.Jesttospra-
wanajwyższejwagi,żebyzrozumieć,żetedwierzeczyniemajązesobąnicwspól-
nego[ł].Wyobrażaniesobieczerwonejplamyjestczymśzupełnieróżnymodod-
noszeniasiędoostensywnejdefinicjisłowaDczerwony”.Weryfikowalnośćniema
nicwspólnegozjakimiśwyobrażeniami,któremogąbyćskojarzonezesłowami
zdania[ł](Schlick1979,s.469—470)4.
2Słowawtakimcudzysłowiesąużytewsposóbpotocznyczyteżobrazowy(kolo-
kwializmy).Sąteżprzypadki,iżcudzysłówtenpojawiasięwcytatachpracinnychauto-
rów.Wówczasniepełnionroliwyodrębnianiakolokwializmów.
3PodwpływemFregegopodobnepoglądygłosiłHusserl(1967).
4Jeśliniezaznaczonoinaczej,cytatyzpublikacjiobcychpodanewtłumaczeniuau-
torapracy.
9
