Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
Wpodręcznikachażsięroiodobrazówprzedstawiającychróżnemodele,
stanyfizycznealbochemiczne,np.równowagęmiędzyDcząsteczkamiparu-
jącymizkryształujoduicząsteczkamiosiadającyminapowierzchnikrysz-
tału”(Pauling,Pauling1983,s.46).Posługujemysięmodelamiróżnych
cząsteczek,np.cyklopropanu.Kuleiprętymająprzedstawićukładatomów
orazpowiązańmiędzynimi.Percepcjaorazodwoływaniesiędomodeli
obiektówpozwalająuczniowilepiejzrozumieć,conauczycielmanamyśli.
Uwagatadotyczytakżenauki.
Wiedzanaukowajestnietylkozbioremzdań.Wpewnychdyscyplinach,
np.paleontologii,ważnesąeksponaty.Żadenopisniejestwstanieoddać
wyglądunp.skamieniałości.Ichkształtu,szczególniekrzywizn,niejesteśmy
wstanieopisaćzapomocąskończonejliczbyzdań,chybażemamymate-
matycznewzoryopisującetekrzywizny1.
Możnazastanawiaćsię,czybadającdefinicjedeiktyczne,niezajmu-
jemysięczymśbanalnym.Nicbardziejbłędnego.Zwróćmyuwagętylkona
jedenzproblemów.Jaktosiędzieje,iżnadawcadefinicji,używajączwrotów
opostaciDTojestN”,potrafinauczyćodbiorcędefinicjiużywaniadefinio-
wanejnazwydowieluprzedmiotówwświecie?
Jestwieledyscyplinnaukowych,którebadajązwiązkimiędzyjęzykiem,
myśląarzeczywistością.Wpracyzajmujemysię,jaktytułwskazuje,głównie
definicjamideiktycznymi,arozważaniaprowadzimynagruncieformalnej,
analitycznejfilozofiijęzykaorazpsychologiikognitywnej.Chcemypołączyć
wynikibadańfilozofówjęzykanatematdefinicjideiktycznychorazpsycholo-
gówkognitywnychwkwestiipojęć.Niejesttojedynaperspektywabadawcza.
Analizęreferencjiprowadzimyteżzperspektywyfizjologicznejorazkulturowej.
Niesposóbbowiempominąćproblemówzwiązanychzwydatnościąfizjolo-
gicznąniektórychprzedmiotóworazkulturowymaspektemichwyodrębniania.
Wróćmyjednakdodwóchnajważniejszychnurtówbadawczych:filozo-
ficznegoipsychologicznego.Czyjesteśmywstaniepołączyćwynikitych
dwóchnauk?
Naukiempirycznewyodrębniałysięstopniowozzakresudociekańfilo-
zofów,wrazzustaleniemswojegoobszarubadawczegoimetodbadawczych.
WiekXIXbyłszczególny,jeślichodziozwiązkimiędzyfilozofiąapsycholo-
gią.Zjednejstronywdrugiejpołowietegowiekuwśródpsychologównasi-
liłysiętendencjedooddzieleniapsychologiiempirycznejodfilozofii.Dość
powszechnieuznajesię,żezałożenieprzezWilhelmaWundtaw1879roku
naUniwersyteciewLipskupracownipsychologiidoświadczalnejusank-
cjonowałoinstytucjonalnierozejściesięfilozofiiipsychologiiempirycznej.
Zdrugiejstronywtymsamymczasiewśródsamychfilozofówpojawiła
siętendencjadooddzieleniafilozofiijęzyka,aprzynajmniejjednegozjej
1PrzykładpodanyprzezM.Tałasiewicza.
