Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zauważaciekawązmianę:„Dłonierobotnikaczyrzemieślnika,często
pojawiającesięnaplanszachEncyklopediiDiderotawpołowieXVIII
wieku,owezwinnepalcezajmująceczęśćobrazudlapodkreślenia
zręcznościgestów,znikająwEncyclopédiemoderneCourtinawroku
1823.Pracamechanicznazaczynabraćgóręnadpracązręczną.Fizyka
zyskujeprzewagęnadzręcznością,miara–nadwyczuciem.Zmieniają
sięwszystkierejestrycielesne,faworyzująceruchygeometryczne,
wyraźnieprzemyślane,ściślewymierzoneiprecyzyjne”29.Ceniony
napoczątkuXIXwiekupedagogJohanHeinrichPestalozzizalecał
uczenie„ruchówprostych”,byzwiększyć„zdatność
dopracy”30.Możnatopostrzegaćjakodopełnienie,dokończenie
procesu,októrympisałFoucaultwNadzorowaćikarać.Wjegoujęciu
koncepcjaczłowieka-maszynymadwiepłaszczyzny:anatomiczno-
metafizyczną,wywodzącąsięzKartezjusza,akontynuowanąprzez
lekarzyifilozofów,oraztechniczno-polityczną,wywodzącąsięzLa
Mettrie’ego,akontynuowanąprzezregulaminywojskowe,szkolne
iszpitalne.SpełnieniemKartezjuszasąTayloriFord,araczej
–tayloryzmifordyzm31.Ciałojesttylkożywymdodatkiem
domaszyny,aczłowieczeństwo–przeszkodąwdoskonałejrealizacji
planu.Pracujenieczłowiek,leczjegosegment,jaktowniezrównany
sposóbpokazałChaplinwDzisiejszychczasach.UChaplina–pisze
otejfilmowejsekwencjiPawełMościcki–„gestczłowiekaniemal
zupełnieznikazhoryzontuprzemysłowejprodukcji.[…]Projekt
wynalazcyjestniemaldoskonały,amaszynapsujesięjedynie
wkonfrontacjiznieprzewidywalnyminiedośćjeszcze
zmechanizowanymciałemczłowieka.Taksamojestprzytaśmie
produkcyjnej,gdziewszystko,coludzkie,jestwzasadzieusterką
zpunktuwidzeniasystemu”32.Jednymzepizodówdługiejhistorii
pozbywaniasiętejusterki,jakąstanowiczłowiek,sądokonaniaFranka
Gilbretha.Wokolicachroku1912amerykańskiinżynier,odlat
pracującynaddoskonaleniemautomatyzmówwpracyseryjnej,
