Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.POLSKADROGADODEMOKRACJI
munistycznej,wtymzwłaszczastopieńoparciawspołeczeństwienarzu-
conegozzewnątrzsystemu.Trzeciąwreszciegrupęuwarunkowańhisto-
rycznychstanowito,jakikształtprzyjmowałsystemkomunistyczny,jak
układałysięstosunkimiędzywładząispołeczeństwem,jaksilnybył
sprzeciwwobecsystemukomunistycznegoijakżywotneprądyzmierza-
jącedozreformowaniagoodwewnątrz,jakąpozycjęzajmowałyinstytu-
cjeniezależneodwładzypaństwowej,zwłaszczakościoły.Dopiero
wświetleanalizytychuwarunkowańhistorycznychmożnazrozumieć,
dlaczegoposzczególnekrajeodchodziłyodsystemukomunistycznego
wprawdzieniemalwtymsamymczasie,alebardzoróżnymidrogami.
1.1.DZIEDZICTWOHISTORII
WhistoriiPolskiznajdujemyzjawiskawwysokimstopniuwpływają-
cetaknakształtsystemukomunistycznego,jakinasposóbjegolikwida-
cji.Napierwszymmiejscunależałobywymienićokolicznościpowodujące,
żenarzuconypoIIwojnieświatowejsystemnapotykałwPolscewiększy
opórniżwinnychpaństwachzdominowanejprzezZSRRczęściEuropy
.
Rywalizacjapolsko-rosyjskaodominacjęwEuropieWschodniej
rozpoczęłasięwXVIstuleciuitrwałaprzezcaływiekXVII.Początko-
woPolskabyłaconajmniejrównorzędnympartneremwtejrywalizacji,
akrótkotrwałapolskaokupacjaMoskwywlatach1611–1612utrwaliła
sięwrosyjskiejświadomościnarodowej2.Począwszyodwojnypółnocnej
(1700–1721)szalaprzechyliłasięzdecydowanienastronęRosji.Przez
niemalcaływiekXVIIIPolskapozostawaławstaniezależnościodRosji,
którejwojskastacjonowałynajejterytoriumiktórejwładcymielidecy-
dującywpływnaelekcjęStanisławaAugustaPoniatowskiego.Wwyniku
rozbiorów,aszczególniedecyzjikongresuwiedeńskiego,Rosjaznalazła
sięwposiadaniunajwiększejczęściprzedrozbiorowychziempolskich.
PrzeciwRosjiwymierzonebyłygłównezrywypowstańczelat1794,1830
i1863,jakrównieżrewolucja1905rokunaziemiachpolskich.Silepol-
skiegooporuodpowiadałonatężenierosyjskichrepresji,zzapadającymi
wpamięćnarodowązesłaniaminaSyberięnaczele.Kontrastowałoto
2Rocznicapowstaniamoskiewskiego,którepołożyłokrespolskiejokupacji,przypa-
dającana7listopada,jestwdzisiejszejRosjiobchodzonajakoświętonarodowe.
15