Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LARIX–MODRZEW
35
LARIXMill.–MODRZEWł
Drzewaoliściachsezonowych,drewnożywiczne;konary±rozpostarte,stojąnieregularnie-niewokółkach.
P.zróżnicowanenabruzdowanedługopędy(bruzdypomiędzyzdrewniałymi,zbiegającymipopędzienasada-
miliści,naszczyciektórych,ukośniedoosipędu,leżyśladpoliściu,owyraźniezaznaczającejsiękrawędzi),
umłodychdrzewczęstosylleptycznierozgałęzione,oraznadrobne,nguzkowate”krótkopędy-tenadługopędach
dwuletnichistarszych;krótkopędysądługowieczne,niektóreznich,zwłaszczawewnętrzukorony,mogądawać
początekdługopędom;kanałyżywicznewdrewnie;pąkidrobne,jajowatelubkopulaste.Li.siedzące,nadługo-
pędach-stojąluźno,anakrótkopędachgęstoskupionewokółpąka;miękkie,niekłujące,postronieodosiowej
(spodem)zpodłużnym,wypukłymgrzbietemiszarawymipasmamiliniiaparatówszparkowych(rzadziejgrzbiet
orazaparatyszparkowetakżepostroniedoosiowej);kanałyżywiczne2,zwyklebrzeżne.Kw.szyszkimęskiena
szczyciebezlistnychkrótkopędów,zwróconewdół(ziarnapyłkubezworkówpowietrznych);żeńskiesterczą,
wspartenakrótkopędzienrozetą”liści,przechodzącychstopniowowłuskiwspierające.Szysz.zwykleniewielkie,
kulistawe,jajowatedocylindrycznych,skierowanekugórze,zkrótkąigrubą,bruzdkowanąnszypułą”krótkopędu
unasady,łuskiwspierającekrótszelubdłuższeodnasiennych;szyszkidojrzewająwrokukwitnienia,uwalniają
nasionaodzimydopóźnejwiosnyiprzezkilkalat,mniejlubbardziejotwarte,tkwiąnapędach-opadajądopiero
wrazzzamarłymi,niosącymijegałązkami;nasionazprzyrośniętymdługimskrzydełkiem;liścieni4-8.(x=12)
Gat.-ok.10,wstrefieklimatuchłodnegopółkulipółnocnej;wPolscerodzimy1gatunek,z2podgatunkami.
Ogrody-drzewaoistotnychwalorachdekoracyjnych-mająluźne,notwarte”korony,delikatne,cienkie
igłyojaśniejszymodcieniuniżstalezielonedrzewaiglaste,jesieniążółte.Dobrzerosnąnaglebachżyznych
iświeżych,wmiejscachotwartych-sąświatłożądne;dobrzerosnąwmiastach,aichwymagania,zwłaszcza
wodniesieniudowilgotnościpowietrza,sąmniejszeniżwiększościdrzewiglastych.Powstającapoddrzewami
ściółkawyjątkowoszybkozakwaszaglebę.Modrzewienależysadzićwjesienilubbardzowcześnienawiosnę-
zewzględunawczesnerozwijanieliści(zwłaszczaL.sibirica);dobrzeznosząstrzyżenie-nadająsięnażywopłoty
wmiejscachwpełninasłonecznionych.Posadzonezbytbliskodomówmogąprzysparzaćkłopotówjesienią-
opadłeliścietrudnopozamiataćiuprzykrzająsiędomownikom,noklejając”podeszwybutów.
Poważnymszkodnikiemmodrzewibywaochojnikświerkowo-modrzewiowy(Adelgeslaricis),mszyca,której
obecnośćzdradzajądrobne,przypominającewatępęczki-żerującepodtakąwoskowąosłonkąlarwypowodują
zniekształcenialiści,aponadtopokrywająpędyiliścielepkąwydzieliną.Mszycatapojawiasięnamodrzewiach
tylkowówczas,gdywpobliżurosnąświerki,naktórychowadprzechodzidrugąfazęswegorozwoju.
obserwowanenierzadkozjawiskopojawianiasiętkankiregeneracyjnej,czyliprzyrannej(kallus)naobwo-
dziepniakówpościętychmodrzewiachjestefektemdostarczaniawodyiasymilatówprzezmodrzewierosnące
wsąsiedztwie,atopoprzezkorzenie,zrosłewponadosobniczysystem.
Kultura-nazwa:łac.nlarix,laricis”-starorzymskanazwamodrzewiaeuropejskiegoijegodrewna.Dawnenazwypolskie:
zawszetylkonmodrzew”;nazwygwarowebardzozróżnicowane,m.in.nmodrz”,nmodrzej”,nmozdrzeń”,nsmodrzeń”;atakże,
wzasięguwpływówjęz.niemieckiego(znLärche”)-nlercha”,nlorch”,nlork”itp.,anaPomorzutakżezaskakującewpierwszej
chwili-nskowron”czynskowronek”(!),cowynikazprzeniesieniaznaczenianiemieckiegookreślenianLerche”(=skowronek)
naidentycznewwymowie-nLärche”(=modrzew)łł.
łAng.larch,białorus.лiстоўнiца,czes.modřin,lit.maumedis,niem.Lärche,ros.лиственница,słow.smrekovec,ukr.мoдринa.
łłobszerneomówienie→Wajda-Adamczykowa1989.
