Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Bilanspłatniczyamechanizmydostosowawcze
Podrugie,zmianyelastycznościpopytunaimportieksportmająwymiarczasowyiwy-
magająwielumiesięcy,aczęstonawetlat,abypopytmógłprzystosowaćsięwzadowala-
jącysposóbdozmiancenwhandluzagranicznym,prowadzącostateczniedosytuacji,wktó-
rejsumaelastycznościcenowychpopytujestwiększaodjedności.Wmiędzyczasieceny
krajowemogąulegaćzwiększeniuconajmniejowielkośćdewaluacjiwalutykrajowej.
ObrazujetodobrzewypukłeukształtowaniekrzywejreakcjiJ,któreoznacza,żestraty
kursoweeksporterówkrajowychwskutekopóźnionejdeprecjacjikursuwalutowegonie
zostanąjużodzyskane,jeżelibędzietowarzyszyćjejredukcjawydatkówkrajowych(ob-
niżkamaterialnychskładnikówkosztówprodukcjiipłacpracowników).
Zdrugiejstronytrudnoteżniezauważyć,żeodczasuwyłonieniasięsystemukursów
płynnychw1972r.,podejmowaneniekiedynadużąskalęurealnienienominalnychkur-
sówwalutowychwróżnychregionachświatabynajmniejnieprowadziłodopowroturów-
nowagibilansupłatniczego.Wniektórychprzypadkachzresztądziałaniatakieprzyniosły
wręczodwrotnyskutek,przyczyniającsięraczejdopogłębienianiekorzystnejewolucji
bilansuobrotówbieżących.Najczęściejruchykursuwalutowegoniebyłyjednakskorelo-
wanezezmianamibieżącymistanubilansupłatniczego.
WieluekonomistówjużwlatachosiemdziesiątychXXwieku[R.Triffin,1978;N.Kal-
dor,1978;A.P.Thirlwall,1986]wykazywało,żebieżącedeficytyinadwyżkiobrotów
bieżącychpozostająniewrażliwezarównonanominalne,jakirealnezmianykursówwa-
lutowych.Dowoduszczególniejaskrawejnieskutecznościsystemukursówpłynnych
wprzywracaniurównowagipłatniczejdostarczazwłaszczagospodarkaStanówZjedno-
czonych,którejdeficytbilansuobrotówbieżącychjużdawnoprzekroczył500mlddola-
rów(blisko6%PKB),pomimoznaczącejdeprecjacjiwalutyamerykańskiejwstosunku
dowiększościgłównychwalutświatowych.StalerosłatakżenadwyżkapłatniczaJaponii,
którejpoziomaktualniesięgajużponad120mlddolarówUSA,pomimonieustannejapre-
cjacjijenawobecpozostałychkluczowychwalut,niewyłączającdolaraUSA.
ZnaczącąpoprawęsaldarachunkuobrotówbieżącychwykazałagospodarkaFrancji,
którejnieprzeszkodziłwzrostówczesnegokursufrankafrancuskiego.Coraztrudniejza-
temmożnaznaleźćsilnedowodyempirycznecałkowiciepotwierdzającekonwencjonalną
wiaręwprzewidywalneisystematycznieskorelowane,bieżącezmianykursuwalutibi-
lansupłatniczego-teoretycznieniepodważalneefektydziałaniaautomatycznegomecha-
nizmudostosowawczego.
Nawetjeśliwostatecznymrachunkusumawskaźnikówelastycznościcenowychpopy-
tueksportuiimportukształtujesiępowyżejjedności,dewaluacjawalutykrajowejnie
musijeszczeprowadzićdowyraźnejpoprawybilansupłatniczego.Wychodzącbowiem
pozaramyprzyjętychzałożeńmodeluelastycznościpopytu,należywziąćpoduwagętak-
żeelastycznościcenowepodażyorazichwpływnazmianytermsoftrade.Możnazresztą
wykazać,żejeśliiloczynwskaźnikówelastycznościpodażyeksportuiimportuprzewyż-
szailoczynwskaźnikówelastycznościpopytu,termsoftradeulegniepogorszeniu.Jeżeli
wtymokresiekrajowewydatkizostanąobniżonewmniejszymstopniuniżrealnydochód
krajowy,ewolucjabilansupłatniczegobędzieprzybieraćniekorzystnyobrótzewzględu
napogarszającesięsaldorachunkuobrotówbieżących.
Skutecznośćpolitykidewaluacjibędziezależećodtego,czywgospodarcekrajowejma
miejscetakżerealnyspadekdochodu.Gdybywzrostwydatkówkrajowychbyłtylkowy-