Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Współczesnerozumieniedemokracjizwracauwagęnajejtrzygłówne
modele.Pierwszyznich,reprezentowanyprzezJosephaSchumpetera,toproce-
duralnerozumieniedemokracji.nMetodademokratycznajesttymrozwiązaniem
instytucjonalnymdochodzeniadodecyzjipolitycznych,wktórymjednostki
otrzymująmocdecydowaniapoprzezwalkękonkurencyjnąogłosywyborców”
(Schumpeter1995,336).Wminimalistycznymrozumieniudemokracjęmożna
określićjakouzależnieniewładzywykonawczejodrezultatówkonkurencyjnych
wyborów.Koncepcjatazczasemzostałaosadzonawszerszymkontekściein-
stytucjonalno-społecznym,podkreślającymszeregnormiwarunków,będących
swoistymgwarantemdemokracji.Przykładowo,RobertDahl(1995)wymienia
jejnastępującekryteria:(1)prawokandydowaniaourzędypubliczne;(2)wol-
nośćwypowiedzi;(3)prawodogłosowania;(4)równośćijawnośćwyborów;
(5)funkcjonowaniealternatywnychźródełinformacji;(6)wolnośćzakładania
iprzystępowaniadoorganizacji;(7)prawoliderówpolitycznychdokonkuro-
waniaogłosywyborców.
Drugimodeltosubstancjalnerozumieniedemokracji,wktórymnacisk
położonyjestnadobrowspólne.Podkreślasięwnimstandardyiwartości,któ-
rychgwarantowaćniemogąwyłącznieprocedury.Oczekujesięoddemokracji
określonychndóbr”,takichjaksprawiedliwość,uczciwość,porządek,dobrobyt,
szczęście,moralność.Problememstajesiętrudnadouchwyceniakategoriado-
brawspólnego,rozumianaraczejintuicyjnieiindywidualnie.Demokratycznie
rządzonespołecznościsązróżnicowanewewnętrznie1podwzględemsocjo-
logicznym,psychologicznymiekonomicznym.Trudnozatemojednoznaczny
społecznykonsensuswpłaszczyźniewspólnegodobra.JakpiszeSchumpeter
(1995,314),nnieistniejecośtakiegojakjednoznacznieokreślonedobrowspól-
ne,naktórewszyscymoglibysięzgodzićlubmożnabyichdotegoskłonićza
pomocąracjonalnejargumentacji”.
Trzecimodeltopartycypacyjnerozumieniedemokracji,którepodkreśla
formyistopieńaktywnegozaangażowaniasięobywateliwsprawowaniewła-
