Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
podzielająpodobnysystemwartości)1m.in.wartości,postawy,potrzeby,
motywy,cechyosobowościwyborcy.
Chwiejnośćwyborczajestmiarązmianywzachowaniachwyborczychelek-
toratunaróżnychpoziomachreprezentacjipolitycznej.Zjawiskotowywodzisię
zpoziomuindywidualnegozachowaniawyborczego1analizowanegozarówno
systemowo,jakiwkontekściealokacjigłosuwyborczego,alenabieraznaczenia
politycznegowodniesieniudozmian,jakiegenerujewstrukturzesystemów
partyjnych.Zmianytemogąbyćobserwowanewpłaszczyźnieprzeobrażeń
strukturysystemówpartyjnych,przemiannapoziomiewejściaiwyjściaztego
systemu,modyfikacjirelacjimiędzyjegopodmiotami.Momentem,wktórym
dochodzidoaktywizacjiindywidualnychzachowańwyborczych,tymsamym
ichoddziaływanianasystempartyjny,sąwyborypowszechne.Znajdująsięone,
jakzaznaczono,wśródnajczęściejspotykanychsposobówurzeczywistnianiapo-
litycznegouczestnictwa.Elekcjenajpowszechniejrozumianesąjakomechanizm
łączącywyborcóworazichpartyjnychprzedstawicieli.Miarąsiłytegoogniwa
będziepomiarruchówdokonywanychnapoziomiewejściaiwyjściazsyste-
mupodmiotówpartyjnych,którewkolejnychwyborachbędązyskiwałybądź
traciłylegitymacjęspołeczną.Takieujęcieprzedstawiazachowaniawyborcze
obywateliwkategoriachzmiennejniezależnejdlakształtusystemupartyjnego.
Zachowaniawyborczewkonkretnejelekcjiprzekładająsięnawynikwyborczy,
ujmowanywkategoriachwyboruosóblubpodziałumandatówpomiędzypod-
miotamipolitycznymi.Wsytuacji,gdyprzedmiotemanalizyuczynimywięcej
niżjednąelekcjęmożliwejestdokonywanieocenyzmianzachowańwybor-
czychwczasie,pojmowanychjakoprzesunięciadecyzjiwyborczychobywateli
międzykolejnymiwyborami.Biorącwskazanerelacjepoduwagęzauważyć
należy,żebadaniachwiejnościwyborczejwystępująnastykutrzechważnych
politologicznychobszarówbadawczych:(1)partiiisystemupartyjnego;(2)wy-
borówpowszechnychoraz(3)zachowańwyborczych.
RyszardHerbut(EncyklopediaPolitologiił,251)pojęciemsystempartyj-
nyokreślankonfiguracjępartiipolitycznychoperującychwoparciuoustabili-
zowanewzorcezachowań,wramachustrukturyzowanejprzestrzenipolitycznej,
którejgranicezostająwyznaczoneprzezichdążeniedomaksymalizacjiefektów
wyborczychorazokreślonepreferowaneimożliwewdanejsytuacjirozstrzyg-
nięcia,prowadzącedosformowaniagabinetu,wtymrównieżdotyczącestrate-
giikoalicyjnych,azachowaniapartiiwtymzakresiezostajązdeterminowane
zróżnicowanympoziomemichaspiracji(wyborczych,koalicyjnych,programo-
wychiorganizacyjnych)”.Badacze,definiującsystempartyjny,powszechnie
zgadzająsię,żejegordzeniemjestwzajemnyukładpowiązańmiędzypartiami
politycznymi(zob.Duverger1954;Sartori1976),jednocześniepodkreślają,że
relacjetedecydująwdużejmierzeocharakterzesystemupartyjnego.nSystem
partyjnyzatemto,zjednejstrony,»statyczna«konfiguracjanarodowychpartii
politycznych,istniejącanapoziomiewyborczymlubparlamentarnym,azdru-
