Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstępizakończenie
Epokapanowaniawłasnościprywatnejcharakteryzujesięnierównądys-
trybucjądóbr,dominacjąklasposiadającychnadnieposiadającymi,nierów-
nowagąkonsumpcyjną,wytwarzaniemkatastrofyklimatycznejiniemożna
utożsamiaćjejzutopiąsystemudemokratycznego.JakstwierdziłErnesto
Laclau-jeżelipopulizmfaktycznieistnieje,oznaczato,żecałysystemkapi-
talistycznyjestzsamejswejistotynajgłębiejpopulistyczny.Wymagabowiem
ciągłegonakłanianiamaspracujących(czyteżpreparowanegoprzezideologię
populizmu„ludu”)dowspieraniapolitykipraktyk,któredziałająprzeciwko
bezpieczeństwuichwłasnejreprodukcji.Dlategoliderzydemokracjikapitali-
stycznychmogąrealizowaćprojektyleżącewinteresiezaledwienielicznych,
alewciążpotrafiąprzytym,przynajmniejformalnie,reprezentowaćwięk-
szośćimusząteżstalezdobywaćuniejposłuch.Przeszłeporządkiwłasno-
ściowenigdyniedominowałyjednaknacałejplanecieaniteżniezagrażały
całejziemskiejegzystencji.Dziśnapotrzebyprzetrwaniaizakonserwowania
uniwersalnegoporządkumusząpowstawać-ipowstają-formyideologiczne,
którezaspokajająjegopragnienie„życiawiecznego”.Jednązkluczowych
masekideologicznych,wehikułemprzetrwaniatejhegemoniijestskrywająca
jejwewnętrznesprzecznościmaskapopulizmu.Tomaska,którejgłównym
celemjestodcięciespołeczeństwaodmożliwościzmiany,anawetodsamej
utopii,ponieważzagospodarowanyprzezreaktywnośćpopulizmu„lud”prze-
stajebyćjużnarzędziemtwórczejzmiany,stającsięniszczycielskiminiero-
zumnymżywiołemdo(o)panowania.Wątektakprzedmiotowegoipaterna-
listycznegotraktowaniamasspołecznych-obsadzanychwrolizagrożenia
-zawierasiętakżejużwsamejhistoriifilozofiiliberalnej,czegoanaliza
zawartazostaławrozdzialedrugim.
Populizmjestzarazemantyoświeceniemwspółczesnejideologiiliberal-
nej,którewytwarzajednakonasama.Śmierćresztekdawnychracjonalności
jestbowiemfundamentalniekonieczna,jeżeliglobalnykapitałmafaktycznie
dopiąćswegoiwimięzyskudoprowadzićZiemiędoklimatycznejkatastrofy.
Liberalnezarzutydotyczącepopulizmuitotalitaryzmurówniedobrzestosują
siędopanującychobecnienadglobalnągospodarkągiełdowychwskaźników,
którychreżimdawnounieważniłjużresztkimarzeńoliberalnejmerytokracji.
Zwyczajnyegoizmprzedstawionyjakodefinicjaiistotaczłowieczeństwa
orazsynonimmatematycznieprecyzyjnejracjonalnościniejestprawdziwą
realizacjąmarzeńzkoncepcjioświeceniowych,leczraczejjejewolucyjnym
rezultatem.Opowiadającsięzanowymporządkiem,ideowiautorzyhegemo-
niiliberalnejjednocześnienadalijejideologicznyrozmach.Tymczasemrealna
racjonalnośćhegemoniikapitałutozwyczajnaułuda.Stądniejakologiczne
wyzwaniedemistyfikacjioświeceniaipopulizmumożnateżuznaćzarealną
