Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Red.S.Bielański,A.Pankowicz,Dialogiakulturacja.Judaizm,chrześcijaństwoiislam
Kraków2007,ISBN978-83-233-2290-0,©byA.Pankowicz,
S.Bielański
&WUJ
12
AndrzejPankowicz
skiejobejmujewszystkieformyprywatnegoiurzędowegoprzekazywania
SłowaBożegoodtradycjirodzinnejiwspólnotowejpoprzezkatechezypo
nauczanieurzęduapostolskiegowdanymKościele.
Akulturacjapozostajewścisłymzwiązkuzprocesemrozwojuieks-
pansjibądźkurczeniasięwpływówistniejącychwdanejepocekręgów
kulturowych.Wskaliglobalnejjesttozawszeiniezmienniezetknięcie
sięcywilizacjiróżnychpodwzględempreferowanychpostawiwartości.
Mogąonebudzićwzajemnebądźjednostronnezainteresowaniewprzy-
padkucywilizacjiskrajnieekspansywnych.WdobieOświeceniapojawia
sięweFrancjizjawiskoutożsamianiapojęciacywilizacjizpostępem
rozumianymjakoświeckiideałrozwojuumysłowego,technicznego,
moralnegoispołecznego.W1787rokuCondorcetpisał:„Imbardziej
cywilizacjarozszerzaćsiębędzienaziemi,tymbardziejkurczyćsiębędą
wojnaipodboje,jakteżniewolnictwoinędza”
6.DopierowpołowieXIX
wiekuujawniasięświadomość,żeniemajednejjedynejcywilizacji,lecz
jestichwieleidopieroonedecydująobarwachświata.Niemajużwzor-
caidealnego,doktóregopowiniensięustosunkowaćcałyświat.Nastę-
pujeczęściowarezygnacjazzasadywspólnychdlacałegoświatakryte-
riówjakościspołecznej,moralnejiintelektualnej.Tarezygnacjazidei
monocywilizacji,choćnieznajdującawówczaspotwierdzeniawposta-
wach,zachowaniachipolitycewiększościpaństweuropejskich,otwiera
właściwiedrogędozaistnieniawnaszejświadomościzjawiskokreśla-
nychmianemakulturacji.Wzrastazainteresowaniedoświadczeniemspo-
łecznościpozaeuropejskich,wznaczniejużmniejszymstopniuobciążone
klasycznymujęciemdwubiegunowym:barbarzyństwo–cywilizacja
7.
WażnemiejscewsporachdobyOświeceniazajmujemitdobregodzi-
kusa.Pojawiasięwówczaspytanieniezwykleważnezpunktuwidzenia
procesuakulturacji:czyEuropejczycysątymsamymrodzajemczłowie-
ka,coludyinnychkontynentów?Idyllicznewyobrażeniaznikająwze-
tknięciuzrzeczywistościąinnychkontynentów;dajesięwówczaszauwa-
żyćsilnynurtzwolennikówwyższościEuropy.NależądonichBuffon
iksiądzdePauw,którzywistnieniukontynentuamerykańskiegodostrze-
gająobjawydegeneracji.DladePauwastannaturyprowadzidoskarle-
nia,gdyżczłowiekmożesięrozwijaćtylkowspołeczeństwiewysoko
zorganizowanym.Jaktozawszebywazprzeciwieństwami,najejpodgle-
biuwyrosłatrzeciateoria,ajejautoramisąumysłytejmiary,coMonte-
6Cyt.za:F.Braudel,Historiaitrwanie,Warszawa1999,s.258.
7Ibidem,s.259–260.
