Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
monotoniijakichśzdarzeń,stanówczysytuacji.Byłonwielkimpoetąifilo-
zofem,któregonazwiskozatopionezostałowtłumieanonimowychtwórców
języka,choćzjegoodkryciakorzystamywszyscy,wierni,posłuszniautoma-
tyzmowiformułgotowychiusłużnych.
DlaczegotenWielkiAnonimodważyłsięnaestetyzująceszyderstwo
wobecpiekła?Skądwywiódłtakąwiedzęonudziecierpieniapiekielnego?
Dlaczegodostrzegłwbólumożliwośćśmiechuiautokompromitacji?Dla
jakichpowodówużyłpiekłajakosynonimunudy?Czychodziłotylkoojej
stężenie?Czychodziłorównieżojejpermanencję?
Wistocie,piekłojestnudne,przynajmniejwoczachziemskichprze-
ziercówidiagnostów,którzyczyniąwiele,bydramaturgiapiekłaniebyła
Dpiekielnienudna”.Wynalazczośćludzkawdziedzinieokrucieństwawydaje
siętakżeograniczonaiułomna.Sprowadzasiędokonwencji,jakniemal
wszystkonatymświecie,tyleżurzekające,ileskłonnedopowtarzalności,
pełnenudyimonotonii.
WtymwłaśnieduchumówiopieklediabełAdrianaLeverkühna.Piekło
możeofiarowaćartyścietylkotęodmianęgrozy,jakąonsam,naderofiarnie
isumiennie,poznałwtokuswegoziemskiegopiekła.
Żadnychnowychcierpień,sztucznychwynalazkówiodkryćwdziele
cierpienia–uprzedzaniemieckidiabeł–wszystkiecierpieniasącidobrze
znane,zmierzyłeśsięznimiwielerazy,poznałeśwszelkieichmiary,zasadzki,
podstępy.Rzecząpiekłamożebyćtylkoto,żeniesieonocechępermanencji,
gwarantujenieograniczonąciągłośćdoznanegowcześniejbólu.Karypie-
kielneodwołująsiędoabsolututrwania,doniezachwianejpewności,żeto,
conaziemizwykłosięzawszekończyć,dotykaćswegokonturu,wygasać
wbliskimlubdalekimfinale,tutajpozbawionejestcałkowicieowejziem-
skiej,logicznejnadziei.
Cierpieniezyskujenieograniczoność,takobcąnaszejwyobraźni,pamięci,
naszemudoświadczeniu.Stajesięponiekądkosmosemcierpienia,wktórym
przyjdzienamodbywaćpodróżciągłąinajbardziejbolesnązewszystkich
naszychpodróży.Niemaonacelu,nieuwzględniażadnychprzesiadek.Nie
prowadzidostacjikońcowej.Jestwiecznymkrążeniem,błądzeniempotra-
jektoriachniezmiennegobóluicierpienia.
Mylisięten,ktosądzi,żemójwypadwstronęciemnychobszarów
wyniknąłzupodobania,któremuchciałemdaćwyraz.Nieszukałemucieczki
odgłównychtrasmojegowywodu.Niezaplątałemsiępośródścieżekdygre-
sji.odialektycewiecznegookrucieństwa,opiekleLeverkühnamówiłem
poto,byoswoićprzestrzeń,wktórejmożliweidopuszczalnebyłobymoje
następnepytanie.
JakiemusibyćpiekłoDonKichota?Czygodzisiępomyśleć,żepiekło
jestbiblioteką?Atakżejejbrakiem,świadomymzaprzeczeniem,perfidną
22
