Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
7
cowaniumapnadbrzeżnych(portolanów),anastępnie,wXIVwieku,
mapmorskich.
Średniowieczeudoskonaliłosposobypanowanianadczasem,tworząc
nowekalendarzebazującenatygodniu,rytmiejednegodniaodpoczynku
nasześćdnipracy(starożytność–zwyjątkiemŻydów–miałakalendarze
opartenadekadzie)orazlicznychdniachświątecznych,wolnychodpra-
cy(cobyłonspołeczną”konsekwencjąliturgiichrześcijańskiejikultu
świętych).Mierzenieczasurozpowszechniłosiędziękidzwonom,poczy-
nającodVIIwieku,apodkoniecXIIIstuleciapojawiłsięnowynader
istotnywynalazek,zegarmechaniczny,którywXIVwiekurozpowszech-
niłsięwcałejEuropie.Chociażjegofunkcjonowaniewowymokresie
dalekiebyłooddoskonałości,dziękiniemujednakśredniowiecznyświat
posiadłzasadniczenarzędziedomierzeniaczasu:regularnągodzinęipo-
jęciedobypodzielonejnadwadzieściaczteryrównegodziny.Zegarme-
chanicznywpewnymsensieprzyczyniłsiędoswoistejlaicyzacjiczasu
2
.
Wysiłkizmierzającedoopanowaniaczasunaturalnegopokazują,na
czympolegałzasadniczypostęp,jakiegośredniowiecznyczłowiek
3
dokonał
względemnatury:onjązdesakralizował.Poniewątpliwiezbytsilnymponi-
żaniujejwobecwszechmocyBoga,wXIIwiekuustanowiłrównowagę
międzyBogiemanaturą,umożliwiającwtensposóbprzyszłyrozwójnauki,
którystałsięjednązcharakterystycznychcechijednązsiłZachodu.
Drugisposóbpostępowaniahistorykówwodniesieniudoczasupo-
leganawypracowywaniupojęćimetod,któreumożliwiłybyimwłaściw-
szeodmierzanieczasuhistorii
4
.Najważniejsząztychpróbwydajemisię
podziałczasuhistorycznegonaokresy
5
.
2J.LeGol,AuMoyenAge:tempsdel’Egliseettempsdumarchand,nAnnalesESC”
1960,przedrukw:idem,PourunautreMoyenAge,Gallimard,Paris1977,s.46–65.
3Natematkoncepcjiśredniowiecznegoczłowiekazob.J.LeGol,Człowiekśrednio-
wiecza,przeł.M.Radożycka-Paoletti,Czytelnik,Warszawa1996.
4J.Leduc,Leshistoriensetletemps.Conceptions,problématiques,écritures,Ed.duSeuil,
Paris1999.
5Natematzróżnicowanejopiniiwodniesieniudoperiodyzacjizob.K.Pomian,
Périodisation,w:J.LeGol(red.),LaNouvellehistoire,Retz,Paris1978,s.455–457.
