Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Wprowadzenie
Historiajestnaukąoludziachwczasie.Toteżczas,czasprzeżyty,
ujętywstruktury,wyobrażonyprzezludzkiespołeczności,stanowijeden
zuprzywilejowanychprzedmiotówbadańhistoryków.
Zainteresowanietowyrażasięwdwóchsposobachpostępowania,
związanychzesobą,leczodmiennych.
Pierwszypoleganaposzukiwaniukoncepcjiczasu,nazapoznawaniu
sięzpewnymidotyczącymigopraktykami,któreujawniłysięwokreślo-
nymspołeczeństwie
1
.Średniowieczeokazałosięepokąbardzonowatorską
wdziedziniezarządzaniaczasem.Opierałosięnajegodwojakiejkoncep-
cji:czasucyklicznego,naturalnego,rozwijającegosięzgodniezcyklem
rocznym,zpodziałemnamiesiące,dni(noce),orazczasulinearnego,
właściwegohistorii.
Średniowiecznapostawawobecczasunaturalnegouwidoczniała
związkiczłowiekaznaturą.Oddawnapodkreślanoniezaprzeczalnyizna-
czącyfakt,żeczłowiekśredniowieczabyłmocnouzależnionyodnatury,
atakżewznacznymstopniuwobecniejbezsilny,zapominanojednak
ojegopostępachisukcesachwzmaganiachznią.Prehistoriaistaro-
żytnośćzaczęłyoswajaćwodęzapomocąsystemówirygacyjnych.Śred-
niowieczeposzłodalejwudomawianiuwodyrzekdziękipierwszejnma-
chinie”Zachodu,jakąbyłmłyn,awXIIiXIIIwieku,wniektórych
regionachnadmorskich,szczególnieweFlandriiiwHolandii,wydarło
morzuziemiępolderów.Stopniowoopanowywałorównieżmorzezapo-
mocądwóchwynalazków(którychnajprawdopodobniejniestworzyło
samo,leczzktórychskuteczniekorzystało–częstozresztąmiałmiejsce
takipodziałról,żeWschódwymyślał,aZachódużytkował),pozwalają-
cychprzejśćodżeglugiwzdłużwybrzeżazprzerwąnaokreszimowy
dożegluginapełnymmorzuitobezwzględunaporęroku.Wynalazki
tetomianowiciesterrufowy,zamiaststerubocznego,naosistatku,
pozwalającylepiejnimkierować,orazbusolaumożliwiającażeglugę
wkierunkuwytyczonymprzezgwiazdy.Należyjeszczewspomniećoopra-
1J.LeGol,Temps,w:J.LeGol,J.-Cl.Schmitt,Dictionnaireraisonnédel’Occident
médiéval,Fayard,Paris1999,s.1113–1122.
