Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
Wprowadzeniepojęciaokresuwyrastazpoglądu,żeprzezokreślony
czasspołeczeństwo,cywilizacja,państwo,gospodarkazachowująspój-
ność,właściwościtworzącestrukturę,którepoupływiepewnegoczasu
zanikają,ustępującmiejscainnym,wramachdłuższegolubkrótszego
procesubądźzasprawąnagłejzmiany,zwanejnrewolucją”.Pojęcieokre-
su–podwarunkiemżeuznasięjegosztucznycharakter,wynikający
zewolucjipostawludzkichspołecznościwobecprzeszłości,aszczególnie
postawhistoryków–matęzaletę,żepodkreślawzajemneoddziaływania
różnychwymiarówdanejspołecznościwczasieorazpozwalaobserwować
podstawowyproceshistoriispołeczeństw:dialektykęmiędzyichskłon-
nościądostabilizacjiasiłamiwewnętrznymiizewnętrznymi,któreje
wsposóbnieuniknionyprzeobrażają.Niemahistoriinieruchomejani
społeczeństwabezhistorii.
Wszystkozawierasięwrytmiezmian.MarcBlochopisałczashisto-
rycznyjakozłożonyzcienkichwarstwczasównakładającychsięnasiebie,
bardziejlubmniejsynchronicznych.Wodniesieniudoperiodyzacjizdo-
minowanejprzeznwydarzenia”FernandBraudelzaproponowałrewolucyj-
nąkoncepcję,którąprzedstawiłwswoimsłynnymartykulez1958roku
6
.
Długietrwanie–którepoleganienadługimczasie,lecznabardzonie-
spiesznymrytmieczasu–tookresnaderpowolnychzmianzachodzących
wgłębispołeczeństwhistorycznych,wichrozwojuzarównogospodar-
czym,jakiumysłowym,gdyżumysłowości,znaturyswejkonserwatyw-
ne,zazwyczajopierająsięzmianom,chociażzdarzająsięumysłowości
nowatorskie.
Periodyzacjajestpewnąracjonalizacją.Niesiezesobąniezaprzeczalne
korzyści,umożliwiającnnaukowe”podejściedoznajomościsprawprze-
szłych,aszczególnie–doprzeszłościwodniesieniudoteraźniejszości,gdyż
okresjestelementemciąguczasowego.Zperiodyzacjąwiążesięjednak
równieżwielowymiaroweryzyko,przedewszystkimuproszczeniaispły-
ceniarzeczywistościhistorycznej.Społeczeństwaludzkiesąprzedmiotami
6F
.Braudel,Histoireetsciencessociales.Lalonguedurée,nAnnalesESC”1958,przedruk
w:idem,Ecritssurl’histoire,Flammarion,Paris1989,s.15–38.
