Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
9
(ipodmiotami)złożonymi,podobniejakzłożonyjestichrozwój.Periodyza-
cjastajesięnarzędziemużytecznymjedyniewówczas,gdyprzyjętaprzez
historykametodanaukowabędziewywodzićsięznaukiniemającejwsobie
sztywnościnaukprzyrodniczych,zbytjednoznacznieprzyjętychzawzorzec
wszelkiejnauki.SukcesynaukhumanistycznychispołecznychwXXwie-
kunieprzeszkodziłytemu,abyówwzorzeczachowałwiodącąpozycję.
Pojęcieokresuzmuszadodefiniowania,rozróżniania,każezauważaćniu-
anse.Średniowieczerównieżpodlegatymwymaganiomitejzłożoności
7
.
Kiedyzacząłemsięinteresowaćśredniowieczem,byłatoepoka,której
cechyindywidualnezostałypowoliokreśloneizdefiniowanemiędzyhu-
manizmemXIV–XVIwiekuaosiemnastowiecznymoświeceniemiktórą
XIXwiek–wiekhistorii–uznałzaokresprzejściowy(wskazywałanato
nawetjejnazwa,wiekiśrednie,pochodzącazXVstulecia)międzystaro-
żytnościąanowożytnością.Takśredniowieczebyłoprzedstawianewpro-
gramachszkolnychiuniwersyteckich.Zajegopoczątekprzyjmowałosię
zazwyczajinstytucjonalnyupadekZachodniegoCesarstwaRzymskiego
w476roku,azajegokoniec–zdobycieKonstantynopolaprzezTurków
w1453rokualboodkrycie(nieświadome)AmerykiprzezKrzysztofa
Kolumbawroku1492.
Okrestonietylkoprzedmiotodniesieńchronologicznych(pojęcie
nwieku”pojawiłosiędopieropodkoniecXVIstulecia,augruntowało
wXIX),lecztakżeobrazwynikającyzideologiiiwyobrażeń.
DokońcaXVIIIwiekuwświadomościludzkiejdominowaławizja
średniowieczawypracowanainarzuconaprzezhumanistów,anastępnie
przezfilozofówwiekuoświecenia,czyliwizjawiekubarbarzyńskiegoiza-
cofanego,wktórymrządzilipanowiezachłanni,lecznieuczeni,atakże
Kościół,uciskającywiernychimającyrzetelnąwiedzęwgłębokiejpogar-
dzie.Miałtobyćwiekciemności,określanypoangielskujakoDarkAges,
nmroczneczasy”.Wiekbarbarzyński,cowłaściwieoddawałtermingotycki,
charakteryzującyówczesnąsztukę.
7BardzozainteresowałymniepoglądyEdgaraMorinanatematzłożoności,przedsta-
wionewjegodzieleLaméthode,6t.,Ed.duSeuil,Paris1977,2004.
