Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
uniwersyteckiego,tesameobrzędynadworzekrólewskim–wszystkoto
przedłużałośredniowiecze.Toteżwierzęwdługieśredniowiecze,gdyżnie
widzęcięciaupoczątkurenesansu.Średniowieczezostałonaznaczone
przezkilkarenesansów:karolińskiwIXwieku,następnie,iprzedewszyst-
kim,renesansXIIirenesansXV–XVIstulecia,którewpisująsięwten
wzorzec.NiewątpliwienarodzinynowożytnejnaukiwXVIIwieku(lecz
sprawaGalileuszaw1633rokutotakżeśredniowiecze),wysiłkifilozofów
oświeceniawXVIIIwiekuzapowiadałynowąerę,lecztrzebabyłoczekać
dokońcaXVIIIstulecia,abynastąpiłprzełom:rewolucjaprzemysłowa
wAnglii,następnieWielkaRewolucjaFrancuskawdziedziniepolitycz-
nej,społecznejiumysłowejprzypieczętowałykoniecokresuśredniowie-
cza.Średniowieczezawarłosięmiędzyepokąpowolnychprzeobrażeń,
słuszniejodpewnegoczasunazywanąraczejnpóźnąstarożytnością”
niżwczesnymśredniowieczem(którerozpoczęłosiępóźniej,okołoVII-
–VIIIwieku),arewolucjąpodkoniecXVIIIwieku,chociażjegostrzępy
przetrwałydokońcaXIXwieku,gdyżhistoriazawszezachowujeprzynaj-
mniejczęśćciągłości.
Owodługieśredniowieczeniejestanimroczne,jakimchcielijewidzieć
humaniściiludzieoświecenia,anipozłacane,jakimwyobrażalijesobie
romantycyikatolicywXIXwieku.Jakkażdyokreshistoriiskładasięze
światłaicieni,leczja,chcącsięsprzeciwićpogardziedlaDarkAges,zawsze
podkreślałemudziałświatłaimyślitwórczejśredniowiecza,którybył
wielkiistałsiępodstawąkształtowaniaprzyszłości.Jaktowyraźniedzisiaj
widać,budującasięEuropawyłaniasięześredniowiecza,zjegoświetlis-
tychideałówiowocującychwprzyszłościdokonań.Sztukagotycka,któ-
rabyłanazwananbarbarzyńską”,jestsztukąświatła.Scholastyka,uznawana
zazacofaną,stanowiwielewyjaśniającąkombinacjęrozumuiwiary
9
.
9Wspaniałedziełozbiorowe,któreniedawnoukazałosiępodredakcjąJacques’a
Dalaruna,przedstawiaLeMoyenAgeenlumière,Fayard,Paris2001.Zob.też:C.Vincent,
FiatLux.LumièreetluminairesdanslaviereligieuseduXIIeauXVIesiècle,Ed.duCerf,
Paris2004.Autorkaprzypomniała,żenaśredniowieczepromieniowałysłowaChrystusa
zEwangeliiwedługśw.Jana:nJajestemświatłościąświata”,orazzwróciłauwagęnaznaczenie
znakóworazświetlistychsymboliwśredniowieczu:pochodni,świecy,żyrandoli,witraży.
