Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
Chateaubriandiromantyzmprzeobraziliśredniowieczewokreswia-
ry,obfitościirozwoju.Katedra(WiktorHugoukazałjąwpełnymblasku)
zaćmiłazamkinadLoarąiWersal.Michelet,którynajpierwuczyniłze
średniowieczawzorzecnowożytności,następniezepchnąłjewcień,na
korzyśćrenesansuiLutra
8
.PodkoniecXIXwiekuwizjaśredniowiecza
byłaniecokorzystniejsza,lecznowoczesnośćijasnośćwidzeniamiały
narodzićsiędopierowrazzrenesansem,kiedyszwajcarskihistorykJakub
BurckhardtuświęciłrenesanswKulturzeodrodzeniaweWłoszech(1860r.,
tłumaczeniefrancuskie1885r.).
WlatachtrzydziestychXXwiekupowabśredniowieczaolśniłmnie
dziękilekturzeksiążekWalteraScotta(szczególnieIvanhoe,opublikowa-
nejw1819r.)idziękilekcjomzmoimnauczycielemhistoriiwklasie
czwartej,HenriMichelem,socjalistą,którynastępniezostałwybitnym
specjalistąwzakresiedrugiejwojnyświatowej.
NaSorbonie,podkonieclatczterdziestych,zmagałemsięznudną
iszarąwizjąśredniowiecza,zdominowanąprzezściśleprawnąkoncepcję
feudalizmuorazprzezchłopów,którzy,wedługokreśleniaLuciena
Febvre’a,nuprawialiprzedewszystkimkartularze”.Wreszcie,poczynając
od1950roku,MauriceLombardorazlekturaśredniowiecznychtekstów,
wizjaśredniowiecznejsztuki,światłorzuconenatenokresprzezantro-
pologięhistorycznązaczęłyotwieraćprzedemnądrogidośredniowiecza,
jakiegoszukałem.
Jeślidobrzeodczytywałem,towpracachpoprzedzającychmniehis-
torykówśredniowieczewyłaniałosięzestarożytnościwIV–Vwieku,lecz
nieczułem,bykończyłosięuschyłkuXVinapoczątkuXVIwieku.
Wciążtakasamazależnośćodgospodarkirolnej,skazanejnałaskęinie-
łaskęklęskgłodu,tensambrakmaszyn,takiesamożyciewmiastach,
gdziemieszczaństwoniebyłowstanieująćwładzywswojeręce,taka
samasilnaobecnośćKościoła,takasamanfeudalna”mentalnośćoraz
wciążgłębokawiarawcuda,wciążscholastycznemetodynauczania
8J.LeGol,LeMoyenAgedeMichelet,w:J.Michelet,Oeuvrescomplètes,red.P
.Vial-
laneix,HistoiredeFrance,t.I,Flammarion,Paris1974,s.45–63,przedrukw:Pourun
autreMoyenAge,op.cit.,s.1–45.
