Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Rozdział1
---
---
---
---
---
---
---
-----
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
-
atomiewęgla(jednowatomachskrajnych)tworząwiązaniazinnymiatomamiwęgla,nato-
miastpozostałedwa(trzy)wiązaniamogąsłużyćdoprzyłączaniagrupchemicznychoroz-
maitychwłaściwościach.Szkieletwęglowycząsteczkiorganicznejmożebyćliniowy,roz-
gałęzionylubzamkniętywpierścień(cykliczny)(wcząsteczkachrozgałęzionychipierście-
niowychjedenatomwęglamożewiązaćtrzyinneatomywęgla).Wskładtakichłańcuchów
lubpierścienimogątakżewchodzićatomyinnychpierwiastków,takichjakazot,tlenisiarka
(wprzypadkupierścienimówimyozwiązkachheterocyklicznych).Zkoleiboczne„grupy
funkcyjne”mogąbyćhydrofobowe(unikającewody),jakzwiązaneatomywodoru(-H),
hydrofilowe(lubiącewodę,chętnieznajdującesięwjejtowarzystwiezewzględunapolar-
nośćzarównodanejgrupy,jakicząsteczekwody),jaknp.grupahydroksylowa-OHigrupa
tiolowa-SH,naładowaneujemnie:grupafosforanowa-PO4-ikarboksylowa-COO-lubdo-
datnio:grupaaminowa-NH3+,jonymetali(żelaza,Fe,magnezu,Mg)(łącząsięoneze
szkieletemwęglowymzapośrednictweminnychatomów,np.siarkilubazotu,jaktoma
miejscewchlorofilu,cytochromach,hemoglobinielubtakzwanychcentrachżelazowo-siar-
kowych).Jakwspomniałem,pierścieniemogązawieraćwswoimszkielecieinneatomy
pozaC,amianowicieNiO.Wiązaniapomiędzyatomamiwęglamogąbyćnietylkopoje-
dyncze,aletakżepodwójneipotrójne,coznacznieusztywniastrukturęwiązania.Wtak
zwanychzwiązkacharomatycznychniektóreelektronywpierścieniusązdelokalizowane,
rozproszonepowieluwiązaniach(idlategowiązaniateniesąanipojedyncze,anipodwójne,
ale„pojedynczezułamkiem”).Żebyniewchodzićwszczegóły,wszystkotorazemwzięte
dajeogromnąpotencjalnąróżnorodnośćstrukturyiwłaściwościzwiązkóworganicznych.
Naprzykładtłuszcze,posiadającedługihydrofobowy„ogon”(węglowodorowy,złożony
jedyniezCiH),słaborozpuszczająsięwwodzie(natomiast„ogony”chętniewchodzą
lowegrupyhydroksylowejestznacznielepsza,awiążącyjonymetalu(żelaza)układhe-
mowy,wchodzącynp.wskładcytochromów,hemoglobiny(przenositlenwekrwi)imio-
globiny(przenositlenwkomórkachmięśniowych),możełatwoprzyjmowaćioddawać
elektrony(dlategocytochromywchodząwskładłańcuchówtransportuelektronów,np.łań-
cuchaoddechowegowmitochondriachlubfotosyntetycznegowchloroplastach).
Ryc.1.5przedstawiaprzykładwzględniebardzoprostejcząsteczkiaminokwasu
glicyny,wktórejszkieletwęglowyjestskrajniekrótki(2atomywęgla),aktóryzawieratrzy
oddzielnegrupychemiczne:karboksylową(-COOH),aminową(-NH2)ihydrofobowy
atomwodoruzwiązanydowęgla(C-H)(grupykarboksylowaiaminowazaprezentowanesą
tuwformienienaładowanej,wprzeciwieństwiedotego,cozostałoprzedstawionepowyżej
-wrzeczywistościobieteformywspółistniejąwzwiązkachorganicznych).
13
Choćwzasadziekontakttenjestwymuszanypoprzezwypychaniehydrofobowychogonówspo-
śródcząsteczekH2O.
