Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dlaczegowfizycznymświeciemożliwajeststruktura?
37
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
jegopołączeniazinnymicząsteczkami(białkami,cukrami),skłonnośćdowbudowywania
sięwbłonykomórkowe(którychzrąbstanowipodwójnawarstwalipidowa),specyfikę
wnękikatalitycznej,wiązanierozmaitychefektorówikofaktorówitd..Wprzybieraniuprzez
nowozsyntetyzowanebiałkafunkcjonalnejkonformacjinatywnejuczestnicząbiałkapo-
mocniczezwaneczaperonami.Czasaminowopowstałełańcuchypolipeptydowesą„obra-
biane”przezinnebiałka,naprzykładwycinanesąfragmentyichłańcuchalubulegająone
fosforylacji(przyłączanajestdonichgrupafosforanowa),zanimpowstanąfinalne,funkcjo-
nalnebiałka.Oczywiście,zestrukturyposzczególnychbiałekwynikaichfunkcja.Można
mówićo„podwójnejnaturze”białek,które,zjednejstrony,jakopoczątkowoliniowe(jed-
nowymiarowe)łańcuchyookreślonejsekwencjiaminokwasówsąnośnikieminformacji
(stanowiącej„przekodowaną”informacjęzawartąwsekwencjinukleotydówwgenach
wDNA,apotemwmRNA,patrzniżej),zdrugiejzaś,pospontanicznym(częstozpomocą
innychbiałek)przybraniu(trójwymiarowej)strukturynatywnejpełniąwłaściwesobiefunk-
cje.Owa„janusowa”naturabiałekustanawiazatembezpośrednizwiązekpomiędzyjedno-
wymiarowąinformacjąwyrażającąsięsekwencjąaminokwasówwłańcuchbiałkowym(bę-
dącąodzwierciedleniemsekwencjinukleotydówwkodującychbiałkagenach),atrójwy-
miarowąstrukturąprowadzącądokonkretnejfunkcji.
Zkoleikwasynukleinowe(DNAiRNA)zawierajączterymonomery(wtymprzy-
jakwprzypadkuaminokwasów)takisamtrzonuczestniczącywtworzeniułańcucha(jeston
gruppolegatutajgłównienatym,żegrupafunkcyjnaCpasujeprzestrzennieipodwzglę-
demrozkładuładunkuelektrycznego(fizykochemicznie)dogrupyG,natomiastgrupa
A-dogrupyT(lubU)(tworząsiępomiędzynimitzw.wiązaniawodorowe,odmianawią-
zańpolarnych,niecosłabszeodkowalencyjnych,choćwystarczającedoutworzeniastabil-
nejstrukturyprzestrzennej).Jakłatwozauważyć,łańcuchosekwencjinukleotydów-
AGCAT-będziepasowałprzestrzenniedołańcucha–TCGTA-(lub–UCGUA-).Dzięki
temuDNAtworzypodwójnąskręconąwstęgę,złożonązdwóchkomplementarnychdosie-
bienici(słynnapodwójnahelisa).DziękitemucząsteczkiRNAmogązwijaćsięwrozmaite
strukturyprzestrzenne,np.„listekkoniczyny”,któregopostaćprzyjmujecząsteczkatRNA
15
OznaczeńA,C,G,T,Uużywasięzarównowodniesieniudonukleotydów,jakiwchodzących
wichskładzasadazotowych.
16
WRNAcukierrybozawystępujenaprzemianzgrupąfosforanową,natomiastwDNArybozę
zastępujedezoksyryboza.
17
Sątozasadyazotowe:puryny(A-adeninaiG-guanina)orazpirymidyny(C-cytozyna,
T-tyminaiU-uracyl).