Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
MieszkanieijegośrodowiskowXVII-XIXw.
PrusyiRzeczpospolitaXVIIIw.uważanezwyklezapodob-
nedosiebiefeudalnekrajerolnicze,zesłaborozwiniętymimiastami
irzemiosłem.Wrzeczywistościmiastapolskiebyłyzdecydowaniego-
rzejrozwinięteniżośrodkimiejskiewPrusach,awarunkimieszkanio-
wenawsiiwmieścieniecoprymitywniejsze.Odrazujednakwarto
zaznaczyć,żepostrzeganieróżniccywilizacyjnychwdwudziestowiecz-
nychkategoriachjestnieporozumieniem.GustavPartheywspominał
swojąpodróżzdzieciństwazBerlinadoSchöneiche,podczasktórej
widziałchłopskiedomy.Jakopisywał,byłytomarneruderywywołują-
cewrażenienajgłębszejnędzy,stałynaprzeciwkobogatejplebanii
istanowiłydlaniejprzykrykontrast.nWszedłdoniskiejizby,pełnej
ciężkiegoiniezdrowegopowietrza,izobaczyłwynędzniałepostaciejej
mieszkańców”1.LudwigFormeywopublikowanejw1797r.książce
relacjonował,żenędzamieszkańberlińskiejnklasypracującej”przy-
czyniasiędofatalnegostanujejzdrowia2.Wartoteżnawstępiepodkre-
śl,żewcałejEuropie,wbrewstereotypom,długodominowałazabu-
dowadrewniana,nawetwosiemnastowiecznymParyżu,Troyesczy
Dijon.WPolsceszlacheckiedworyjeszczewXIXw.byłybardzoczę-
stodrewniane.JakpiszeBraudel,najłatwiejodróżnianobogatychod
biednychpodachach,krytychdachówkąlubstrzechą.Londyndotknięty
przezpożarwroku1666,którystrawiłtrzyczwarteówczesnejzabudo-
wy,przestawiłsięnacegłę3.
Polskazabudowamieszkaniowajużwśredniowieczubyłazde-
cydowaniebardziejprymitywnaniżzachodnioeuropejska.Jakpisze
HannaZaremska,średniowieczneipóźnośredniowiecznebudownictwo
mieszkalnebyłozwykledrewniane,chociażrozwijałosięteżbudownic-
twoceglane,stawianoimurowanezamki.Przeważałydomyniewielkie
1JürgenKuczynski,GeschichtedesAlltagsdesdeutschenVolkes,Bd.2,1650-1810,
Berlin1983,s.303.
2Tamże,s.304.
3FernandBraudel,Kulturamaterialna,gospodarkaikapitalizmXV-XVIIIwiek.Struk-
turycodzienności,Warszawa1992,t.1,s.225.
7