Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
comożerobićsamodzielnielubwykorzystującsektorprywatny.Wiążesiętojed-
naknajczęściejzkoniecznościąichdofinansowywania.
Zawodnośćrynkujakoprzesłankaingerencjipaństwa,wynikazniewłaściwe-
godziałaniamechanizmurynkowego.WedługJ.Stiglitza14,jegopodstawowymi
przyczynamijestzbytmałakonsumpcjaorazzwiązanaztymzbytmałapodaż
dóbr.V.Paretowiążezawodnośćrynkuzekonomicznąnieefektywnością.Wyróż-
niaprzytymsześćgłównychrodzajówzawodnościrynku:niedoskonałośćmecha-
nizmukonkurencji,istnieniedóbrpublicznych,występowanieefektówzewnętrz-
nych,niekompletnośćrynków,niepełnośćinformacji(asymetriainformacyjna)
orazzakłóceniamakroekonomiczne-bezrobocie,spowolnieniegospodarcze,sta-
bilizacjarynku,unikanierecesji15.V.Paretowskazujejednocześnie,żeoneważ-
przesłankąingerencjipaństwa.Zauważaponadto,żenawetefektywnagospo-
darkawymagainterwencjiwconajmniejdwóchprzypadkach-niskichdochodów
osobistychorazwymuszaniuzachowańpożądanychspołecznie.Niskiedochody
społeczeństwamożnałączyćzzasadąegalitaryzmuukierunkowanego16,uwzględ-
niającązawodnośćrynku.Zachowaniapożądanespołeczniezwiązanezoczeki-
wanymiprzezpaństwozachowaniamimieszkańców17.
Państwopowinnoingerowaćwważnyobszar-wsferęogólnospołeczną.Me-
chanizmrynkowyniejestwstaniezapewnić:właściwejochronydlagrupspołecz-
nychsłabszychekonomicznieczyteżśrodowiskanaturalnego;bezpieczeństwa;
obronynarodowej;ochronydziedzictwanarodowegoikultury;zagospodarowa-
niaprzestrzennegokraju(wtymsiecitransportowych).Wtymcelupomocne
narzędziakorygującedziałaniemechanizmurynkowego18.
Wgospodarcewolnorynkowejaktywnośćgospodarczapaństwajestrelatyw-
niemała,dlategoteżfinansowaniedóbrpublicznychzależyodmożliwościpozy-
skiwaniafunduszyprzezpaństwo.Głównymiźródłamidochodówpaństwai/lub
zanyztymproblemzaspokajaniapotrzeb.Funkcjęmapełnićpaństwo.Zob.A.Smith,Badanianad
naturąiprzyczynamibogactwanarodów,PWN,Warszawa1954.
14
Noblistapodkreślapozytywnąrelacjęprzyczynowo-skutkowąwyróżnionychelementów.Wprzypad-
kudóbr,wprowadzeniezaniegoopłaty,skutkujespadkiemjegokonsumpcji.Ponadtobrakjakichkol-
wiekbarieroznacza,przynieograniczonościpotrzebludzi,zbytniskąpodażwstosunkudopotrzeb.
Zob.J.E.Stiglitz,Ekonomiasektora…,s.152.
15
Ibidem,s.91-101.
16
Poglądwywodzisięzanalizywpływudochodównadostępdousługmedycznychiwskazuje,żedo-
stępnośćusługmedycznychniepowinnabyćuzależnionaoddochodówjednostki.Wpóźniejszym
okresiezasadazostaławykorzystywanawinnychsferachaktywnościspołecznej.
17
Np.obowiązkowezapinaniepasów,któremaograniczyćnegatywneskutkiwypadkówkomunikacyj-
nych,obowiązekszkolny.Pogląd,żepaństwowielepiejcojestdobredlaobywateliokreślanyjestmia-
nempaternalizmu.Przeciwieństwemtegopoglądujestlibertarianizm,któryuznajewolnośćzanaj-
ważniejszącechę.
18
Politykagospodarcza…,s.44.
17