Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
samorządówsąpodatki,ichwzrostprzedewszystkimograniczamożliwośćza-
spokojeniaindywidualnychpotrzebobywateli.Państwochcącwykonaćwięcejza-
dańpublicznych,musizwiększaćobciążenialudnościipodmiotówgospodarczych.
Zakresiskalaoddziaływaniapaństwaprzezregulacjespołeczneigospodarcze
sąuwarunkowanemetodąprzyjętejpolityki.Wujęciuteoretycznymmożnawy-
różnićdwiemetodyoddziaływaniapaństwanaprocesyspołeczno-gospodarcze-
liberalizmiinterwencjonizm19.Zaangażowaniepaństwaprowadzącegopolitykę
opartąnaliberalizmiejestograniczonedoobronynarodowej,przestrzeganiapra-
waiochronykonkurencji20.Głównąrolęwprocesachspołeczno-gospodarczych
ogrywawówczasmechanizmrynkowy,coumożliwianajlepsząalokacjęzasobów
orazefektywnewykorzystaniewszystkichczynnikówprodukcji.Istotnyjestrów-
nieżmechanizmniewidzialnejrękirynku,któryzakładasamoistnedopasowanie
dosiebiewielkościorazstrukturypopytuipodaży.
Dlaliberalizmu(awspółcześnietakżedlaneoliberalizmu)ważnesąpoglądy
związanezleseferyzmem,któryjakonurtwekonomii,związanyjestztakimi
cechami,jak:wolnośćjednostki,równośćwobecprawa,poszanowaniewłasno-
ściprywatnej,swobodadziałaniagospodarczegoiwolnośćekonomiczna.Jego
zwolennicykwestionująpotrzebęingerencjipaństwawprocesyspołeczno-gospo-
darcze,sprowadzającjegorolędogwarancjiswobódobywatelskich.Krytycyin-
gerencjipaństwa(m.in.F.Knight,H.Simon,M.FriedmanorazF.vonHayek)wy-
korzystująkryzysykrajoweiogólnoświatowedopotwierdzenia,żepaństwonie
jestwstanieskutecznieimprzeciwdziałać21.
Interwencjonizmjestzwiązanyzaktywnościąpaństwawdziałalnościgospo-
darczej,apolitykaekonomicznaznajdujesięwcentrumjegouwagi.Myślteo-
retycznąwzakresieinterwencjonizmurozwinąłJ.M.Keynes22,wskazującna
19
Niezależnieodstopniaaktywnościpaństwawsferęspołeczno-gospodarczątransportpozostajeodpo-
czątkuważnąskładowąjegoaktywnościjakoistotnyczynnikprorozwojowy.Np.wmerkantylizmie
dotyczyłotorozbudowyinfrastrukturykomunikacyjnejwewnątrzkraju(drogi,kanałyżeglowne)oraz
gospodarkimorskiej(statkiorazporty),wfizjokratyzmie(którynawiązywałdoliberalizmu)rozwój
drógrealizowanychwramachrobotpublicznych.Wkolejnychlatachprzejawemingerencjipaństwa
wsferętransportubyłowydawaniekoncesjinabudowęliniikolejowych(Anglia)lubdotowanieprzed-
siębiorstwkolejowych(Francja,Rosja).Zob.ibidem,s.134-138.
20WliteraturzeniemieckiejzaA.Smithemprzyjętookreślanerolipaństwajakonstróżanocnego”(Na-
chtwachter).
21
Wybitnymprzedstawicielemtegonurtujestm.in.F.Hayek.ZnanesąpowszechnejegosporyzF.Key-
nesemnatematrolipaństwawgospodarce.Zob.R.Luchinger,12ikonekonomiiodSmithadoStiglit-
za,Wyd.StudioEmka,Warszawa2009,s.95.
22Zob.ibidem,s.92.
18
