Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WykładI.Religiaineurologia
27
trwaćbędziewdalszymciąguiżezczasemwieluzmoichrodakówbędzie
powołanychdoprzemawianianauniwersytetachszkockich,wzamianza
SzkotówwykładającychwStanachZjednoczonych.Mamnadziejętakże,
żenarodynaszedojdądozjednoczeniawtychsprawachwysokichiżenasz
szczególnytemperamentfilozoficzny,podobniejaknasztemperamentpo-
lityczny,rozlewającysięrazemzmowąangielską,będziecorazwięcejprze-
nikałświaticorazmocniejnańoddziaływał.
*
Jeślisięspytacie,wjakisposóbmamzamiartraktowaćswojewykłady,
tozaznaczę,żeniejestemaniteologiem,anibadaczembiegłymwdziejach
religii,aniteżantropologiem.Jedynabliskamigałąźwiedzytopsycholo-
gia.Dlapsychologareligijneskłonnościczłowiekamusząbyćconajmniej
równieinteresujące,jakwszystkieinnewchodzącewskładludzkiejistoty
duchowej.Zdajesięwięc,żejakopsychologmogęzaprosićwasdoopiso-
wegozapoznaniasięzeskłonnościamireligijnymi.
Jeślibadanienaszemabyćbadaniempsychologicznym,tojegoprzed-
miotemwinnybyćnieinstytucjereligijne,leczraczejuczuciaipodniety
religijne;dlategozmuszonyjestemzwrócićsiękutymszczególnierozwinię-
tymzjawiskompodmiotowym,którejakodziełanabożnelubautobiogra-
fieprzechowałysięwliteraturzeipochodząodludzipełnychsamowiedzy
iumiejącychsięwypowiedzieć.Początkiiwczesneokresyjakiegośprzed-
miotuzawszesąciekawe,ktojednakpoważnieposzukujecałegojegozna-
czenia,tenmusizwrócićsiędoformzupełnierozwiniętychiskończonych.
Wynikastąd,żenajważniejszymidlanasdokumentamibędąte,którepo-
chodząodludzionajpełniejszymżyciureligijnymiprzytymzdolnychdo
zrozumiałegowypowiedzeniaswychpoglądówipobudek.Takichzaśznaj-
dziemyalbopomiędzywzględnienowoczesnymipisarzami,albopomiędzy
tymizdawnych,którzystalisięklasykamireligijnymi.Przytymnajcenniej-
szychinajbardziejpouczającychdlanasdokumentów,prawdziwychdocu-
mentshumains,niepotrzebujemyszukaćnawyżynachspecjalnejerudycji,
gdyżleżąoneprzydrodzepublicznej.Okolicznośćostatnia,wypływająca
taknaturalniezcharakterusamegozagadnienia,okazujesięczymśszcze-
gólniedogodnymdlamnie,któremubrakspecjalnegoprzygotowaniateo-
logicznego.Przytoczenia,myśliicałerozdziałyspowiedziosobistychmogę
czerpaćzksiążek,którewiększośćzwasmiałajużwręku,ajednakpozo-
stanietobezuszczerbkudlawyprowadzonychprzezemniewniosków.Być
