Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WykładI.Religiaineurologia
29
dowolnegoupodobaniapisarza,albożeniepowinnazawieraćnaukowych
czyhistorycznychbłędówaniteżdawaćwyrazuosobistymczymiejsco-
wymnamiętnościom,wyroknaszoBibliibyłbyzapewnebardzosurowy.
Gdybyjednak,zdrugiejstrony,teorianaszadozwalała,abyksięgajakaśbyła
objawieniempomimobłędów,namiętnościiświadomegoukładuludzkie-
go,wymagającodniejtylkozgodnościzwewnętrznymdoświadczeniem
wielkichduchówwalczącychzprzeciwnościamilosu,wówczassądnasz
oBibliiwypadłbyowieledlaniejprzychylniej.Wynikastąd,żesamefakty
egzystencjalneniewystarczajądookreśleniawartości.Toteżprawdziwie
wiarogodnikrytycybiblijninigdyniewikłajązagadnieniaegzystencjalnego
zduchowym.Wobecjednychitychsamychwnioskówzdanegofakturóżni
badaczedochodządoróżnychpoglądównawartośćBibliijakoobjawienia;
atozależnieodsąduduchowego,któryzałożyliupodstawy.
Powyższeuwagiogólneodwóchrodzajachsądówczyniędlatego,że
liczniludziereligijni,abyćmożesątacywtymaudytorium,nieuwzględ-
niajątegorozróżnieniaimoglibysięczućdotknięcizpowoduczystoegzy-
stencjalnegostanowiska,naktórymwstosunkudozjawiskdoświadczenia
religijnegowdalszymciągustaćbędę.Gdyrozpatrywaćmijeprzyjdzie
zbiologicznegoipsychologicznegostanowiska,jakbybyłytociekawewy-
padkidziejówindywidualnych,mogłobywówczas-zanimzdołamdokład-
niejwypowiedziećsię-powstaćwniektórychpodejrzenie,jakobymdążył
doponiżeniatakwzniosłegoprzedmiotulubmożenawetdozdyskredyto-
waniareligijnejstronyżyciawogóle.
Takiwynikbyłbyoczywiściecałkowicieobcymoimzamierzeniom.Aby
więcpodobneuprzedzenianieprzeszkodziłyzrozumieniutego,comamdo
powiedzenia,chcępoświęcićjeszczesłówparęwyjaśnieniutegopunktu.
Nieulegawątpliwości,żeoddawaniesięwyłącznieżyciureligijnemu
czynizczłowiekadziwakalubistotęwyjątkową.Niemówięwtejchwili
owas,zwykłychwiernych,przestrzegającychobrządkówwwaszychkrajach
ustalonych,bezwzględunato,czysątoobrządkibuddyjskie,chrześcijań-
skieczymahometańskie.Niewyściewytworzyliwaszereligie:otrzymali-
ściejeodtradycjigotowe,zamkniętewformachścisłych,utrwaloneprzez
zwyczajinaśladownictwo.Badanietakiejreligii,pochodzącejjużzdrugiej
ręki,małoprzyniosłobynampożytku.Musimyraczejposzukaćtychory-
ginalnychdoświadczeń,którebyływzorcamiirodzicielamidlacałejmasy
uczućzasugestionowanychipostępkównaśladowanych.Takiedoświadcze-
niaznaleźćmożemytylkowtychosobnikach,dlaktórychreligianiejest
zwyczajemobojętnym,leczprzejawiasięraczejwformieostrej,powiedzmy
