Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
WilliamJames,Doświadczeniareligijne
Podobnieoświetliłyistotęgeniuszuwspomnianewyżejusiłowania
umieszczeniagowszereguzjawiskpsychopatycznych.Pograniczeobłędu,
chorobliwość,temperamentpsychopatyczny,niezrównoważenie,zwy-
rodnienie(abyużyćkilkurównoznaczników),posiadapewneosobliwo-
ściiskłonności,którewpołączeniuzumysłemwyższymjakiejśjednostki
czyniąbardziejprawdopodobnym,żewyciśnieonaswepiętnoioddziała
nawspółczesnych,niżgdybyposiadałausposobieniemniejnerwowe.Nie
mazresztążadnegoszczególnegopowinowactwapomiędzychorobliwo-
ściąiumysłemwyższym
7
,ponieważwiększośćpsychopatówposiadaumysł
słaby,aumysływyższenajczęściejposiadająnormalneukładynerwowe.
Natomiasttemperamentpsychopatyczny,bezwzględunato,zjakąumy-
słowościąjestskojarzony,częstoprzynosizesobązapałiporywczość.Osoby
chorobliweposiadająnadmiernąpobudliwośćwzruszeniową,podlegająwy-
obrażeniomnatrętnymiurojeniom;ichpojęciadążądonatychmiastowego
przeobrażeniasięwwierzenieiczyn;ijeśliczłowiekatakiegoogarniejaka
myślnowa,niezaznaonspokoju,pókiniewypowiejejlubwinnysposób
nieuzewnętrzni.nComammyślećotym?”-pytasięczłowiekzwykływo-
becjakiegośuprzykrzonegozagadnienia.nComamztympocząć?”-zapyta
wtychsamychwarunkachczłowiekchorobliwy.Wautobiografiip.Anny
Besant,kobietyoduszywyższej,czytamysłowanastępujące:
Niebrakludzipełnychwspółczuciadlawszystkichsprawdobrych;
jakżemałoprzeciejesttakich,którzychcielibydlasprawtychcośzrobić,
ijeszczemniejtakich,którzydlatychsprawnarazilibysięnanajmniej-
szeniebezpieczeństwo.nKtośpowinienbysiętymzająć,leczpocóż
tymkimśjamambyć?”-otowiecznapiosnkasercczułychisłabych.
nKtośmusisiętymzająć,czemużbynieja?”-otookrzykprawdziwego
pracownikaludzkości,którypełenzapałuchwytasięniebezpiecznego
obowiązku.Pomiędzytymidwomastanowiskamimieszcząsięcałewie-
kirozwojuetycznego.
Prawdziwie-międzytymidwomapowiedzeniamimieścisięróżnica
losówzwykłegowałkoniaiczłowiekapsychopatycznego.Otóżjeśliumysł
wyższysprzęgniesięwtejsamejjednostceztemperamentempsychopatycz-
nym-awnieskończonościprzemianipołączeńzdolnościludzkichmogą
onesprzęgaćsiędośćczęsto-otrzymujemymożliwienajlepszewarunki
7
Zdajesię,żeumysłwyższy,jaktodoskonałewykazałprof.Bain,zasadzasięgłównie
naszczególnymrozwojuzdolnościujmowaniapodobieństw.
