Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
ANTONIZAJĄC
wielokrotniepowracałdotwórczościmłodszegoorokprzyjacielaicytowałjegoEgo-
tykiwswoimwojennymdiariuszu.LibichomawiarównieżdwalistyLipskiegodo
Weintrauba,któreodnalazłwzbiorachwarszawskiegoMuzeumLiteratury.Wyłania
sięznichportretmłodego,ambitnegopisarza,któryjużwprzedwojennymKrako-
wieczujesięosamotniony–flukładaniesobieżyciaprzychodzimitrudno.Tworzenie
środowiskateż”,piszeWeintraubowi.
MłodzieńczelekturyiliterackiefascynacjeLipskiegosąpunktemwyjściaartyku-
łuJanaPotkańskiego,któryrozważawpływ,jakinatwórczośćautoraPiotrusiamogły
wywrzećnietylkoutwory,lecztakżeosobowościtwórczeZofiiNałkowskiejiBru-
nonaSchulza.Badaczwykorzystujeautorskiepojęcieflliterackiejscenypierwotnej”,
któreodnosisiędomomentupisarskiejinicjacji,wariantuzarównoFreudowskiej
flscenypierwotnej”,jakiBloomowskiejflscenypouczenia”.ZdaniemPotkańskiego
drogadopsychoanalitycznejinterpretacjiprozyLipskiegomożewieśćprzezbadanie
jegozwiązkówzpowieściąpsychologicznąokresudwudziestoleciamiędzywojenne-
go.JejszczególnieinteresującymiprzykładamisąHrabiaEmiliNiecierpliwiNałkow-
skiej.Tepowieści–dowodzibadacz–stanowiąelementynieoczywistejserii,której
kolejnymogniwemsąNiespokojniLipskiego.
SchulzaiLipskiegoskojarzyłzesobąrównieżPiotrŁuszczykiewicz,któryza-
uważył,żeobajpisarzenawiązywalidoballadyKrólolchJohannaWolfgangavon
Goethego,jednegoztychutworówtradycjiromantycznej,którezyskujądrugieżycie
wepocemodernizmu.Królolch–flparabolakryzysuniewinnościibezpieczeństwa”
(s.48)–jestteksteminicjacyjnym,którywywołujewodbiorcynietylkolęk,lecz
takżefascynację.ŁuszczykiewiczanalizujescenęrecytacjiKrólaolchzNiespokojnych,
zwracającprzytymuwagęnaerotycznywydźwiękepizodu–podejścieLipskiegodo
utworuGoethegozdajesiętymsamymbliskiejegowspółczesnym,transgresyjnym
interpretacjom.Badaczzauważa,żewprzeciwieństwiedoSchulzaLipskipoznał
Królaolchniewpolskimprzekładzie,leczworyginale–pierwszelatażyciaspę-
dziłwniemieckojęzycznymZurychu,ajegomatka,Toni(lubTonia)Österer,była
wiedenką.ArtykułŁuszczykiewiczastanowizachętędodalszychbadańnaddwuję-
zycznościąidwukulturowościąLipskiego.
Innymarcydziełemliteraturyniemieckiej,którewywarłoniezaprzeczalnywpływ
namłodegoLipskiego,jestCzarodziejskagóraThomasaManna;świadcząotymflse-
kwencjasanatoryjna”zpoczątkowychrozdziałówNiespokojnych,atakżeprzedwojen-
nyesejzatytułowanyWędrówka,wcałościpoświęconyMannowi.ZdaniemMateusza
Pytki–autorakolejnegotekstupomieszczonegowtomie–Lipskiegomogłarównież
inspirowaćMannowskafilozofiatwórczości,wktórejpojawiająsięnawiązaniado
ezoteryzmuialchemii.Pytkołączyhermeneutykęzhermetyzmem:winterpretacji
prozyLipskiegowykorzystujekoncepcjęmateriaprimajakokonkurencyjnąwobec
Bataille’owskiegopojęciabezformia.Zajmujegowizjapisarstwajakoprocesukreacji,
